czwartek, 12 grudnia, 2024
Strona głównaPrawoBorder Target Operating Model: mniej biurokracji i lepsza kontrola transportu

Border Target Operating Model: mniej biurokracji i lepsza kontrola transportu

Brexit wywołał trzęsienie ziemi również w transporcie towarów między Unią Europejską a Wielką Brytanią. Przepisy przejściowe wprowadzone na samym początku były pełne nieścisłości i luk. Po długim okresie oczekiwania rząd brytyjski opublikował Border Target Operating Model, który zapowiada nadchodzące zmiany.

Jak tłumaczy Mateusz Pernak, prawnik w TC Kancelarii Prawnej, dokument Border Target Operating Model (w skrócie TOM), opublikowany 12 września 2023 roku, opisuje zasady importu towarów do Wielkiej Brytanii. W przyjętym modelu zastosowano nowe podejście do kontroli bezpieczeństwa importu towarów oraz do kontroli sanitarnych i fitosanitarnych. Wspomniane kontrole dotyczą wwozu żywych zwierząt, zarodków produktów pochodzenia zwierzęcego, roślin i produktów roślinnych.

Regulacje zostały oparte na nowym, uproszczonym brytyjskim systemie informatycznym Single Trade Window oraz na kategoriach ryzyka przypisanych konkretnym produktom. Kluczowe zmiany obejmują również:

  • zmniejszenie wymagań dotyczących informacji na temat importowanych towarów do 20 z dotychczasowych 37 obszarów,
  • ułatwienie składania danych bezpieczeństwa i ochrony z użyciem brytyjskiego systemu informatycznego Single Trade Window, który umożliwi przekazywanie wszystkich dokumentów przewozowych za pośrednictwem jednej platformy,
  • usprawnienie użytkowania danych bezpieczeństwa i ochrony przez Rząd Brytyjski, by zapobiec ich powielaniu,
  • usunięcie wymogów bezpieczeństwa i ochrony dla poszczególnych kategorii, takich jak niektóre towary eksportowane z wolnych portów opuszczające Wielką Brytanię, tranzyt zewnętrzny do Wielkiej Brytanii oraz transport ryb z Wielkiej Brytanii wyładowanych w portach poza Wielką Brytanią.

Kontrole w nowej formule

Kontrole sanitarne i fitosanitarne w ramach nowego modelu zakładają trzy kluczowe filary. Pierwszym jest nowe, globalne podejście oparte na ryzyku. W jego ramach żywe zwierzęta, materiał biologiczny, produkty pochodzenia zwierzęcego, produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, rośliny i produkty roślinne zostaną sklasyfikowane jako wysokiego, średniego lub niskiego ryzyka. Kontrole będą odpowiednio ważone w stosunku do ryzyka stwarzanego zarówno przez towar, jak i kraj jego pochodzenia.

Kolejnym są uproszczone i zdigitalizowane świadectwa zdrowia, co w założeniu ma zwiększyć automatyzację wykorzystania informacji i danych. Ostatni filar bazuje na ułatwieniach dla rzetelnych importerów, którzy dostarczą dowody na spełnienie wymogów i standardów regulacyjnych. By upowszechnić tę praktykę, powstał pilotażowy program Trusted Trader. W jego ramach autoryzowani importerzy roślin, produktów roślinnych i niektórych produktów zwierzęcych mogą kwalifikować się do ułatwień usprawniających import. Firmy mające ten status nie będą musiały kilkukrotnie przekazywać dokumentacji różnym organom administracyjnym, co zdecydowanie zmniejszy ich obciążenia.

Podział towarów zgodnie z kategoriami ryzyka

Towary niskiego ryzyka nie muszą mieć certyfikatu zdrowia i podlegają minimalnym kontrolom granicznym. Za należące do tej kategorii uznano produkty przetworzone pochodzenia zwierzęcego i odzwierzęcego oraz niektóre produkty rybne.

Towary średniego ryzyka to większość produktów nieprzetworzonych, w tym surowe mięso, nabiał, produkty pochodzenia zwierzęcego i odzwierzęce wykorzystywane w paszach. Ich przewóz każdorazowo wymaga pre-notyfikacji w systemie celnym i kontroli dokumentów na granicy, w tym świadectwa zdrowia, ale kontrole fizyczne mają być wyrywkowe. Obecnie większość produktów eksportowanych przez Polskę do Wielkiej Brytanii znajduje się właśnie w tej grupie.

Najbardziej restrykcyjnym będą podlegać towary wysokiego ryzyka. W ich poczet zalicza się zwierzęta żywe oraz produkty pochodzące z państw lub regionów stwarzających zagrożenie chorobowe bądź inne naruszające bezpieczeństwo biologiczne. W tym wypadku przewoźnicy muszą liczyć się z pełnym zakresem kontroli: dokumentów, fizycznego stanu przewożonych zwierząt, włącznie z koniecznością pre-notyfikacji celnej i okazaniem eksportowego certyfikatu zdrowia.

– Nowe kategorie zostaną wprowadzone także wobec przewozu roślin, które do tej pory podlegały kontroli niezależnie od ich typu. Po zmianie będzie ona konieczna wyłącznie w przypadku przewozu roślin z grupy najwyższego ryzyka, czyli stanowiących zagrożenie biologiczne. To rozwiązanie powinno zmniejszyć skalę ogółu kontroli do kilku procent – dodaje Mateusz Pernak.

TOM a Irlandia i Irlandia Północna

Nowe przepisy o kontrolach granicznych nie będą dotyczyć tranzytu towarów do Irlandii Północnej przez Wielką Brytanię, jak również przewozu towarów nieobjętych kontrolą celną z tego kraju na teren Wielkiej Brytanii. W tym zakresie obowiązujące pozostają przepisy określone w dokumencie Windsor Framework. Przepisom Border Target Operating Model podlegać będzie natomiast import towarów z Irlandii bezpośrednio do Wielkiej Brytanii.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Opisane w Border Target Operating Model zmiany nie wchodzą w życie od razu po opublikowaniu dokumentu. Będą one wprowadzane stopniowo przez cały 2024 rok.

•      31 stycznia 2024 – wprowadzenie świadectw zdrowia przy przywozie z UE produktów zwierzęcych, roślin i produktów roślinnych średniego ryzyka oraz żywności i pasz niepochodzących od zwierząt wysokiego ryzyka. Zniesienie wymogów wstępnego powiadamiania dla roślin i produktów roślinnych niskiego ryzyka z UE.

•      30 kwietnia 2024 – wprowadzenie opartych na dokumentacji i ryzyku identyfikacyjnych oraz fizycznych kontroli produktów zwierzęcych, roślin, produktów roślinnych średniego ryzyka oraz żywności i pasz niepochodzących od zwierząt wysokiego ryzyka z UE. Istniejące kontrole roślin i produktów roślinnych wysokiego ryzyka z UE będą przeniesione z miejsca przeznaczenia do punktów kontroli granicznej. Początek upraszczania zasad importu z krajów spoza Unii Europejskiej, obejmujący zniesienie świadectw zdrowia i rutynowych kontroli produktów zwierzęcych, roślin i produktów roślinnych niskiego ryzyka z krajów spoza UE, a także zmniejszenie poziomu kontroli fizycznych i identyfikacyjnych produktów zwierzęcych średniego ryzyka z krajów spoza UE.

•      31 października 2024 – wymóg składania deklaracji bezpieczeństwa i ochrony w przypadku przywozu do Wielkiej Brytanii z UE lub z innych terytoriów, na których obowiązuje zwolnienie. Wraz z nim wprowadzony zostanie ograniczony zbiór danych dla importu, a korzystanie z brytyjskiego Single Trade Window usunie w miarę możliwości powielanie różnych danych – takich jak wstępnie złożone deklaracje celne.

– Od momentu wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, zawiłość przepisów i potrzeba szerokiej świadomości na temat wymogów i regulacji skutecznie odstraszała przedsiębiorców od operowania na terenie Wielkiej Brytanii – komentuje Mateusz Pernak, ekspert TC Kancelarii Prawnej. – Zmiany mają ustabilizować tę sytuację i ułatwić działanie na terenie Zjednoczonego Królestwa firmom transportowym, które już na nim operują oraz zachęcić nowe do podejmowania współprac z brytyjskimi firmami.

Poprzedni artykuł
Następny artykuł
Powiązane artykuły

OBSERWUJ NAS!

Facebook
YouTube
LinkedIn
Instagram
Tiktok

 

CZYTAJ NAJNOWSZY NUMER

Zapisz się do newslettera


Zrównoważony rozwój

Opinie

Po godzinach

Zapowiedź