Rada Unii Europejskiej przyjęła 10 lipca 2023 roku nowe rozporządzenie o bateriach nowych, używanych i zużytych.
Rozporządzenie obejmuje cały cykl życia baterii: od produkcji po ponowne użycie i recykling.
– Baterie odgrywają kluczową rolę w dekarbonizacji i przechodzeniu unii na „bezemisyjne” środki transportu. Jednocześnie w zużytych bateriach znajduje się wiele cennych zasobów. Musimy być w stanie ponownie wykorzystać te surowce krytyczne zamiast polegać na dostawach z państw trzecich. Nowe przepisy będą promować konkurencyjność europejskiego przemysłu i zapewnią, że nowe baterie będą ekologiczne i przyczynią się do zielonej transformacji – uważa Teresa Ribera, hiszpańska minister transformacji ekologicznej.
Gospodarka o obiegu zamkniętym
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady będzie miało zastosowanie do wszystkich baterii, w tym wszystkich zużytych baterii przenośnych, przemysłowych, samochodowych oraz baterii stosowanych w lekkich środkach transportu np. elektrycznych rowerach, motorowerach i hulajnogach.
Nowe przepisy obejmujące cały cykl życia baterii służą promowaniu gospodarki o obiegu zamkniętym. Wskazują wymogi co do postępowania z zużytymi bateriami, w tym cele i obowiązki dotyczące ich zbiórki, odzysku materiałów i obowiązki dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Rozporządzenie określa obowiązujące producentów cele co do zbierania zużytych baterii przenośnych: 63% do końca 2027 r. i 73% do końca 2030 r. oraz wprowadza specjalny cel dotyczący zbierania zużytych baterii z lekkich środków transportu: 51% do końca 2028 r. i 61% do końca 2031 r.
Ustala również cel dotyczący odzyskiwania litu na poziomie 50% do końca 2027 r. i 80% do końca 2031 r. Wartości te będzie można zmienić za pomocą aktów delegowanych w zależności od postępów rynkowych i technologicznych i dostępności tego surowca.
Przewidziano także obowiązkowe minimalne poziomy zawartości materiałów z recyklingu w bateriach przemysłowych oraz akumulatorach pojazdów i maszyn. Wstępne docelowe poziomy wynoszą 16% kobaltu, 85% ołowiu, 6% litu i 6% niklu. Baterie będą musiały posiadać dokumentację poświadczającą zawartość materiałów z recyklingu.
Do końca 2025 r. wydajność recyklingu ma wynieść 80% dla baterii niklowo-kadmowych i 50% dla innych zużytych baterii.
Do 2027 r. użytkownicy końcowi powinni móc usuwać i wymieniać baterie przenośne wmontowane do urządzeń. Termin ten zapewni wytwórcom wystarczającą ilość czasu na dostosowanie produktów do tego wymogu. Przepis ten ma duże znaczenie dla konsumentów. Baterie z lekkich środków transportu wymieniać będą musiały niezależne, profesjonalne podmioty.
Przepisy dla wszystkich
Nowe przepisy służą poprawie działania rynku wewnętrznego w odniesieniu do baterii i zapewnieniu bardziej sprawiedliwej konkurencji dzięki wymogom dotyczącym bezpieczeństwa, etykietowania i ponoszenia odpowiedzialności.
Zamierzenia te mają być osiągnięte za pomocą kryteriów dotyczących wydajności, trwałości i bezpieczeństwa, ścisłych restrykcji co do substancji niebezpiecznych, takich jak rtęć, kadm i ołów, a także dzięki informacjom na temat śladu węglowego baterii.
Rozporządzenie wprowadza też wymogi informacyjne i wymogi dotyczące etykietowania, m.in. komponentów baterii i zawartości materiałów z recyklingu, a także „paszport” baterii i kod QR. Aby zapewnić państwom członkowskim i podmiotom gospodarczym wystarczająco dużo czasu na przygotowanie, wymogi dotyczące etykietowania zaczną obowiązywać najpóźniej w 2026 r, a kod QR w 2027 r.
Zmniejszenie wpływu
Nowe rozporządzenie ma na celu zmniejszenie wpływu baterii na środowisko i społeczeństwo. Rozporządzenie wprowadza restrykcyjne wymogi staranności obowiązujące operatorów. Będą oni musieli sprawdzać źródło surowców stosowanych w bateriach, które wprowadzają na rynek. Obowiązek ten nie będzie dotyczyć małych i średnich przedsiębiorstw.
Głosowanie w Radzie z 10 lipca kończy procedurę przyjmowania rozporządzenia. Zostanie teraz ono podpisane przez Radę i Parlament Europejski. Następnie ukaże się w Dzienniku Urzędowym UE, a jego przepisy wejdą w życie 20 dni później.
Celem rozporządzenia o bateriach jest utworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym dla sektora baterii. Przepisami objęto wszystkie etapy cyklu życia baterii, od ich projektowania po przetwarzanie odpadów. Inicjatywa ta jest istotna ze względu na rozwój elektromobilności. Oczekuje się, że do 2030 r. popyt na baterie wzrośnie ponad dziesięciokrotnie.
Nowe rozporządzenie zastąpi obecną dyrektywę w sprawie baterii z 2006 r. i uzupełni istniejące przepisy, w szczególności w zakresie gospodarowania odpadami.
10 grudnia 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt rozporządzenia w sprawie baterii. 17 marca 2022 r. Rada przyjęła swoje podejście ogólne. Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko negocjacyjne na posiedzeniu plenarnym 10 marca 2022 r. Po międzyinstytucjonalnych negocjacjach prezydencja Rady i negocjatorzy Parlamentu Europejskiego osiągnęli wstępne porozumienie. Parlament zatwierdził je na sesji plenarnej 14 czerwca 2023 r.
