31 grudnia inspekcje transportowe w całej Unii Europejskiej niebawem zyskają nowe możliwości nadzoru. Nie należy mieć złudzeń. Zmiany znacząco wpłyną na funkcjonowanie branży zarówno w transporcie międzynarodowym, jak i krajowym. Mowa o dwukrotnym wydłużeniu okresu kontroli, a to wiąże się z poważną zmianą procedur w firmach transportowych i przewozach osób. Zmiany przyczynią się też do zwiększenia wykrytych naruszeń na drodze.
Rozszerzenie liczby dni podlegających kontroli przez służby z 28 dni do 56 dni wstecz wynika z przepisów tzw. pakietu mobilności. Zacznie obowiązywać już od 31 grudnia 2024 roku. Jest to ważne dla firm transportowych, ponieważ muszą one wprowadzić takie procedury, by kierowca miał przy sobie wydruki tachografów z dłuższego okresu.
Na kontrole uważaj już w Sylwestra
– Trzeba tak przeorganizować dotychczasowe działanie, by wydruki z tachografu nie były od razu oddawane do centrali firmy. Od końca grudnia kierowca będzie musiał je mieć wszystkie przy sobie z ostatnich 56 dni wstecz, jeśli zostało na nich opisane jakieś naruszenie lub tachograf czy karta kierowców została uszkodzona. Warto także dodać, że w przypadku, gdy trucker zostanie zatrzymany do kontroli 31 grudnia br., to w praktyce może być skontrolowany za dni już od 5 listopada – komentuje Mateusz Włoch, ekspert ds. rozwoju i szkoleń, ekspert Inelo z Grupy Eurowag.
Jak zaznacza Łukasz Włoch, główny ekspert ds. analiz i rozliczeń, Inelo z Grupy Eurowag nie ma pewności, jakie miesiące będą sprawdzane w czasie kontroli przez inspekcję
– Do 30 grudnia br. kierowca nie ma obowiązku trzymania wydruków z tachografów powyżej 28 dni i może je legalnie usunąć. Niemniej jednak od 1 stycznia 2025 roku może zdarzyć się sytuacja, że inspektor będzie chciał zweryfikować wydruki z ostatnich 56 dni, czyli z grudnia i listopada – podkreśla ekspert Łukasz Włoch.
Łukasz Włoch przyznaje, że służby kontrolne powinny liczyć te 56 dni od stycznia i lutego przyszłego roku. Nie wiadomo jednak, jak się ostatecznie stanie. W dużej mierze zależy to od podejścia każdego inspektora. Dlatego też, żeby uniknąć potencjalnych problemów warto być na to przygotowanym i zachować więcej wydruków. Zwłaszcza, że brak wytłumaczenia naruszenia za granicą może wiązać się z wyższą karą w Polsce.
Inspekcje transportowe wykryją więcej naruszeń?
Mateusz Włoch mówi, że dwukrotne wydłużenie okresu kontrolnego do 56 dni oznacza większą liczbę naruszeń, które mogą zostać znalezione w czasie zatrzymania kierowcy przez służby. Za tym idzie możliwość nałożenia wyższych kar dla przedsiębiorstwa. Trzeba również zaznaczyć, że więcej wykrytych naruszeń, które przypadają na jeden pojazd, może wiązać się z dalszymi konsekwencjami dla firmy. Po wystąpieniu już jednego, najpoważniejszego naruszenia w całej UE, jakim jest np. jazda bez karty, manipulacje tachografem lub brak ważnego badania technicznego pojazdu, naruszenie to trafia do naszego systemu KREPTD. Dzięki temu GITD może rozpocząć postępowanie w sprawie oceny tzw. dobrej reputacji przewoźnika.
Te badania w ostatnim czasie stały się również cięższe. To dlatego, że jeśli firma transportowa miała takie postępowanie w przeszłości i po raz kolejny popełniła najpoważniejsze naruszenie, to przewoźnikowi będzie trudniej udowodnić, że wprowadził do firmy procedury, które miały na celu temu zapobiec. W konsekwencji utraty dobrej reputacji przewoźnikowi może zostać zawieszone zezwolenie na wykonywanie zawodu. Mateusz Włoch podpowiada, że w takich sytuacjach warto zwrócić się o pomoc do specjalistów z OCRK, którzy mogą wesprzeć firmę w postępowaniu związanym z oceną dobrej reputacji.
W związku z wydłużeniem okresu kontroli inspektorzy będą mogli łatwiej weryfikować również naruszenia na drodze związane z odpoczynkami tygodniowymi. Szczególnie dotyczące rekompensat odpoczynków tygodniowych skróconych. Z kolei służby nie będą kontrolować obowiązkowego powrotu pojazdu do kraju siedziby, mimo że wydłużony okres kontroli pozwalałby na to. Na początku października 2024 roku przepis ten został zniesiony przez wyrok TSUE.
Co z transportem publicznym?
Nowe przepisy w zakresie wydłużonego okresu kontroli mają dotyczyć również kierowców autobusów. Zarówno na liniach regularnych, jak i w przewozach okazjonalnych.
Mateusz Włoch wyjaśnia, że kierowcy wykonujący regularne przewozy osób na trasach do 50 km również podlegają kontrolom z ostatnich 56 dni wstecz. Co najważniejsze w czasie zatrzymania, służby mogą poprosić o pokazanie planu pracy z tego okresu. Co za tym idzie, harmonogram każdy kierowca powinien mieć również przy sobie. Nie zaszkodzi przygotować plan z wyprzedzeniem na okres listopad i grudzień. W razie konieczności zatrzymać go do kontroli przez cały styczeń w następnym roku.
Co inspekcje transportowe zrobią w przypadku braku miejsca na karcie?
Karty kierowców drugiej generacji w pierwszej wersji (wydane przed sierpniem 2023) czy karty kierowców z krajów trzecich, czyli pierwszej generacji, są kompatybilne z najnowszymi tachografami. Niestety mają ograniczoną pojemność. Co to oznacza?
Mateusz Włoch tłumaczy, że nawet jeśli kierowca ma pojazd, który jest wyposażony w najnowszą wersję tachografu, to i tak musi wpisywać kraj rozpoczęcia i zakończenia pracy. Faktem jest, że nastąpi podwojenie okresu kontrolnego do 56 dni. Zatem 112 miejsc przeznaczonych do wpisów kraju na karcie kierowcy może nie wystarczyć. Co się dzieje w takiej sytuacji? Te najstarsze wpisy zostaną nadpisane. Inspektor może zauważyć, że od pewnego momentu brakuje wpisów dotyczących kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy. To nie oznacza, że kierowca ich nie zarejestrował. Może to wynika właśnie ze zbyt małej pojemności na karcie. Trzeba jednak być tego świadomym i w razie konieczności podesłać poprzedni odczyt z karty kierowcy, najlepiej jeszcze w czasie kontroli. W programie Grupy Eurowag dla służb kontrolnych TachoScan Control istnieje zabezpieczenie; jeśli będzie brakować wpisu kraj w przypadku, gdy skończyła się pamięć na karcie, to inspektorom nie wyświetli się to jako naruszenie.
