Czy Polacy przekonają się do kupowania ryżu i makaronu na wagę do własnego pojemnika? Jak wynika z raportu FM Logistic, taka forma zakupów zyskuje gdzieniegdzie na popularności.
Jak wynika z raportu „Unpacking the question of packaging-free” (w wolnym tłumaczeniu „Otwarte pytania o brak opakowania”) to rozwiązanie staje się dostępne dla coraz większej grupy producentów i dystrybutorów. Wynika to ze wsparcia udzielanego przez operatorów logistycznych, którzy dostosowują się do specyficznych wymagań tego segmentu.
Jak zauważają autorzy raportu FM Logistic, kupowanie sypkich produktów, takich jak kasza, makaron czy płatki śniadaniowe na wagę do własnych, wielorazowych pojemników to wyraźnie rozwijający się trend. Coraz śmielej po taką formę sprzedaży sięgają też drogerie. W Polsce taka oferta nadal kojarzy się przede wszystkim z niewielkimi eko-sklepami, ale np. we Włoszech, Francji czy Wielkiej Brytanii taką możliwość dają też supermarkety. Jedna z włoskich sieci specjalizująca się w sprzedaży w pojemnikach wielokrotnego użytku i towarów bez opakowań oferuje ponad 1500 produktów, począwszy od żywności, poprzez artykuły gospodarstwa domowego, aż po kosmetyki do pielęgnacji ciała. Według szacunków taka forma handlu pozwoli do 2030 r. osiągnąć obroty w wysokości 1,2 mld euro.
Raport podaje, że do 2023 r. sprzedaż do pojemników klienta w UE pozwoliła zmniejszyć ilość opakowań o 5500 ton.
Własne pomysły FM Logistic
Produkty przeznaczone do sprzedaży bez opakowań potrzebują dostosowania operacji logistycznych. FM Logistic pod hasłem „Supply Change” (ang. zmiana w dostawach) wypracowuje modele działania, postrzegane jako bardziej przyjazne dla ludzi i planety. Sprawdzenie możliwości optymalizacji łańcucha dostaw dla produktów bez opakowań to jedno z działań, które wpisują się w tę strategię.
Prace nad rozwiązaniem dla tego segmentu FM Logistic rozpoczęło w 2021 roku we Francji. Operator logistyczny przez 9 miesięcy realizował pilotażowy projekt kompleksowej obsługi towarów bez opakowań dla branży dóbr szybkozbywalnych (FMCG). Produkty te były przygotowywane do transportu na jednej z platform FM Logistic, a następnie dostarczane do odbiorców w trzech modelach dystrybucji. Pozwoliło to porównać wpływ dystrybucji 500-gramowej jednostki każdego produktu w konwencjonalnym, plastikowym opakowaniu z tą samą ilością sprzedawaną luzem i transportowaną w tekturowych koszach zasypowych, pojemnikach kartonowych lub pojemnikach plastikowych.
Aby opracować faktycznie optymalne rozwiązania, autorzy raportu rozważyli wiele zmiennych. Co ważne, obliczenia obejmowały wpływ całego cyklu życia produktu, w szczególności produkcję opakowań, etapy transportu, logistykę zwrotną i czyszczenie pojemników wielokrotnego użytku oraz odpady żywnościowe. Każdy z tych elementów wpływa bowiem pośrednio lub bezpośrednio na środowisko.
Korzyści przyjęcia modelu bez opakowań różnią się w zależności od produktu i rodzaju standardowego opakowania. Na przykład ryż czy płatki śniadaniowe zazwyczaj są pakowane w kilka warstw opakowań, model bez opakowań pozwala więc na redukcję wpływu na środowisko.
Wg raportu taki model handlu jest opłacalny ekologicznie, jeśli łańcuch dostaw jest zbudowany w sposób zrównoważony i dostosowany do konkretnego produktu. Korzyści dla środowiska zależą m.in. od rodzaju paliwa używanego w logistyce, formy logistyki zwrotnej oraz tego, ile razy zostaje wykorzystane opakowanie wielokrotnego użytku.
Plastik bardziej się opłaca, ale nie zawsze
Przedstawiony w raporcie pilotaż zrealizowany przez FM Logistic pozwolił nie tylko ocenić wpływ poszczególnych rozwiązań na środowisko, ale też dokonać analizy ekonomicznej w celu zdefiniowania optymalnego modelu logistyki towarów bez opakowań, uwzględniający rentowność i zrównoważony rozwój. Potencjalne korzyści ekonomiczne pokazują redukcję kosztów opakowań o 46% dla pojemników plastikowych wielokrotnego użytku (przy możliwości ponownego użycia 100 razy) oraz o 21% dla opakowań tekturowych o pojemności do 20 kg. Jak podają autorzy raportu, użycie tekturowych pudeł lub koszy zasypowych w logistyce opłaca się w krótkim okresie, długoterminowo jednak wygrywają pojemniki plastikowe. Właśnie dlatego tak istotne jest przeanalizowanie i zaplanowanie procesu dystrybucji, przechowywania i logistyki zwrotnej, który będzie uwzględniał wszelkie zmienne aspekty sprzedaży bez opakowań. Jest to możliwe we współpracy z doświadczonymi operatorami logistycznymi.
– Projekt pilotażowy wymagał zupełnie nowego podejścia do modelu handlu bez opakowań, począwszy od pakowania produktów, przez transport, aż po prezentację produktów (merchandising) marki. Choć pilotaż i badania przeprowadzono we Francji, mogą być one powtarzane międzynarodowo, w zależności od dojrzałości rynku bez opakowań w danym kraju i lokalnych przepisów – uważa Lucie Aitsahalia, kierowniczka ds. środowiska i energii w FM Logistic.
Krok na rzecz środowiska
Wyprzedzając popularyzację tej formy dystrybucji na rynku, FM Logistic jest gotowe, aby już teraz zaoferować zainteresowanym gotowe, sprawdzone i ekonomiczne rozwiązania.
Według Światowego Forum Ekonomicznego zaledwie 14% opakowań z tworzyw sztucznych na całym świecie trafia do recyklingu. Pozostała większość kończy na wysypiskach śmieci, w spalarniach lub rozkłada się w środowisku naturalnym. Rozkład odpadów na składowiskach odpowiada też za piątą część globalnej emisji metanu. Ogromny koszt środowiskowy trzeba jednak ponieść nie tylko utylizując plastik, ale także w czasie jego produkcji, która wymaga energii, wody i nieodnawialnych zasobów, emitując jednocześnie gazy cieplarniane. Dlatego różne kraje narzucają producentom i konsumentom coraz to nowe ograniczenia.
Alternatywne formy pakowania i odpowiednie dla nich procesy logistyczne są jednym z rozwiązań, które nie wymagają dużych zmian, a mogą ochronić środowisko.
Raport „Unpacking the question of packaging-free” powstał dzięki współpracy FM Logistic z firmą doradczą Bartle oraz francuskim zrzeszeniem przedsiębiorstw z branży dóbr szykozbywalnych Ilec – La voix des marques.
