Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad projektem ustawy o podwyższeniu opłat drogowych w Polsce poprzez włączenie do nich stawki za emisję CO2 przez pojazdy użytkowe.
Za opracowanie projektu jest odpowiedzialny Stanisław Bukowiec, sekretarz stanu. Projekt ma zostać przedstawiony przez końcem 2024 roku. Jego celem jest dostosowanie polskich przepisów do uzgodnień Unii Europejskiej, przewidujących faworyzowanie niskoemisyjnych pojazdów użytkowych poprzez opłaty drogowe uzależnione od emisji CO2. Wg unijnej dyrektywy opłaty takie powinny zacząć obowiązywać najpóźniej w 2026 roku.
Taniej dla niskoemisyjnych
Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw ma na celu wdrożenie do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/362 z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 1999/62/WE, 1999/37/WE i (UE) 2019/520 w odniesieniu do pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy. Podstawowym celem wspomnianej dyrektywy jest przyczynienie się do osiągnięcia celów Unii co do klimatu i energii, w tym zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza poprzez redukcję emisji CO2.
Najważniejsze zmiany, jakie wprowadza dyrektywa 2022/362 to:
– uwzględnienie poziomu emisji CO2 w opłatach drogowych w postaci zróżnicowania stawek opłaty infrastrukturalnej ze względu na poziom emisji CO2 albo wprowadzenia, obok opłaty infrastrukturalnej, nowej opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej ze względu na poziom emisji CO2. Termin realizacji obowiązku – 2024 r.
– wprowadzenie obowiązku pobierania opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej ze względu na zanieczyszczenie powietrza. Termin realizacji obowiązku – 2026 r.
Nowe opłaty drogowe mają zachęcić do przyspieszonej wymiany taboru przewoźników na niskoemisyjny. Najwyższe zachęty są przewidziane dla użytkowników pojazdów, które nie mają silników spalinowych, czyli głównie dla pojazdów elektrycznych.
Trzy opłaty
Projektowana ustawa zmienia definicję opłaty elektronicznej, która stanowi opłatę za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, w tym także zespołów pojazdów składających się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, jak również autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej, i jest opłatą infrastrukturalną. Opłata ta jest pobierana przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) za pośrednictwem systemu e-TOLL.
Wg projektowanej ustawy pojazdy poruszające się po sieci dróg płatnych będą uiszczały opłatę elektroniczną, składającą się z trzech komponentów:
1) opłaty infrastrukturalnej –pobieranej dotychczas i różnicowanej ze względu na klasę Euro pojazdu;
2) opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej na podstawie emisji CO2 pojazdu – czyli nowej opłaty, różnicowanej ze względu na klasę emisji CO2;
3) opłaty z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładanej ze względu na zanieczyszczenie powietrza – kolejnej nowej opłaty, różnicowanej ze względu na klasę emisji Euro.
Opłaty drogowe jak w Niemczech
Klasa Euro pojazdu jest niezmienna i wynika z dowodu rejestracyjnego pojazdu. Klasa emisji CO2 pojazdu może ulegać zmianom, o ile w momencie pojawienia się pojazdu w systemie poboru opłat nie zostanie od razu sklasyfikowany jako niespełniający kryterium emisji CO2 uprawniającego do korzystania z ulgowych stawek opłaty. Kategoria i grupa lub podgrupa pojazdu określą wartości emisji CO2 właściwe dla pojazdów danego rodzaju. Na ustalenie definicji klas emisji CO2, które będą miały zastosowanie dla danego pojazdu w określonym czasie pozwoli data pierwszej rejestracji pojazdu, a indywidualna emisji CO2 pojazdu umożliwi przypisanie go do konkretnej klasy emisji CO2. Pojazdy należące do klasy 2. i 3. będą podlegały reklasyfikacji co sześć lat od dnia ich pierwszej rejestracji, o ile definicje klas emisji CO2 mające wówczas zastosowanie nie będą uprawniały do dalszego korzystania z ulgowych stawek opłaty.
Opłata z tytułu kosztów zewnętrznych, nakładana ze względu na emisję CO2 pojazdu będzie różnicowana ze względu na kryterium klas emisji CO2. W zależności od indywidualnej emisji CO2 pojazdu, będzie on przypisywany do jednej z 5 klas emisji CO2, co będzie miało wpływ na wysokość stawki opłaty elektronicznej, którą będzie uiszczał pojazd. Opłata będzie wyliczana w oparciu o stawkę przyporządkowaną do klasy emisji CO2, zgodnie z indywidualną emisją, kategorią oraz grupą lub podgrupą, do której należy pojazd. Tym samym do rejestru uiszczających opłatę elektroniczną przekazywana będzie informacja o indywidualnej emisji CO2 pojazdu oraz pozostałych parametrach, które będą weryfikowane przez szefa KAS, na podstawie dołączonych dokumentów (np. świadectwo zgodności) z danymi zawartymi w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.
Projektowana ustawa przewiduje opłaty drogowe rozliczane podobnie jak obecne myto w Niemczech.
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw
