Wielka Brytania wprowadziła przepisy, które ograniczają zakres działalności unijnych przewoźników na wyspach. Zmiany obejmują zasady kabotażu, transportu intermodalnego oraz przewozu towarów w ramach ruchu trójstronnego. Jak w praktyce wygląda Brexit w transporcie?
Do grudnia 2022 roku zasady przewozów na linii UE – Wielka Brytania odbywały się na podstawie przepisów umowy o handlu i współpracy (TCA – Trade and Cooperation Agreement), zawartej pod koniec 2020 r.
– Z końcem 2022 r. brytyjski rząd postanowił wprowadzić jednak zmiany do krajowych przepisów o transporcie międzynarodowym, dotyczące kwestii nieuregulowanych w umowie TCA. W praktyce ta decyzja ma na celu zrównanie praw przewoźników brytyjskich z unijnymi, którzy do tej pory dysponowali szerszym zakresem swobód – komentuje Lucica Kucharec, aplikantka radcowska w TC Kancelarii Prawnej.
Minimalny wymiar kabotażu
Do grudnia 2022 r. przewoźnicy z UE mogli wykonać jeden przejazd kabotażowy w ciągu trzech dni od wjazdu do Wielkiej Brytanii „na pusto”, czyli bez ładunku, co dopuszczały przepisy krajowe. Jednak jak zaznacza Lucica Kucharec, aplikantka radcowska w TC Kancelarii Prawnej, umowa TCA przewiduje jednak, że kabotaż jest możliwy wyłącznie po przewozie z ładunkiem, w wymiarze dwóch transportów wewnętrznych na przestrzeni 7 dni od chwili wjazdu do Wielkiej Brytanii. W myśl zmian przepis w TCA stał się nadrzędny, a zapis o pojedynczym kabotażu zniknął z prawa krajowego.
Zakaz transportu intermodalnego
W myśl zmian, od grudnia 2022 r. przewoźnicy z UE mogą wykonywać przewozy do lub z Wielkiej Brytanii w całości tym samym pojazdem lub zespołem pojazdów. Od tej chwili łączenie środków transportu oraz dróg wykonywania przewozu nie jest możliwe. Dodatkowo zniesiono również pomocnicze prawo dostępu dla przewoźników z UE do załadunku i rozładunku towarów w ramach operacji transportu kombinowanego, który odbywa się w odległości 25 km od wybrzeża Wielkiej Brytanii.
Aplikantka z TC Kancelarii prawnej dodaje, że aktualizacja przepisów w tym zakresie wynika z faktu, że prawa dostępu do transportu kombinowanego zostały wygaszone dla brytyjskich przewoźników drogowych w UE na mocy umowy TCA.
Transport trójstronny na podstawie EKMT
Wcześniej przewoźnicy z UE posiadający licencję wspólnotową mogli udać się do Zjednoczonego Królestwa, aby odebrać towary, a następnie przewieźć je do państwa trzeciego.
– Wówczas mieliśmy do czynienia z ruchem trójstronnym. Ponieważ tego rodzaju przejazdy nie zostały ujęte w TCA, w grudniu 2022 r. przepisy uległy zmianie – mówi Lucica Kucharec.
Unijni przewoźnicy zachowali prawo do wykonywania przejazdów w ruchu trójstronnym, ale będą musieli posiadać zezwolenie wydane przez Europejską Konferencję Ministrów Transportu („EKMT”).
Jak uzyskać zezwolenie EKMT?
Zezwolenie EKMT jest dokumentem pozwalającym wykonywać nieograniczoną liczbę kursów pomiędzy krajami członkowskimi EKMT, których przebieg musi być udokumentowany w odpowiednio wypełnionym karnecie. Zezwolenie jest ważne wyłącznie, gdy występuje w parze z karnetem wystawionym imiennie na dane przewoźnika. Podczas przewozu oba dokumenty powinny znajdować się w pojeździe na wypadek kontroli.
Jak wyjaśnia ekspertka z TC Kancelarii Prawnej, zasady przydziału certyfikatów EKMT określa Komisja Społeczna, a uzyskanie zezwolenia na kolejny rok kalendarzowy wymaga złożenia wniosku. Przedsiębiorca może wystąpić o przyznanie zezwolenia, jeżeli posiada ważną licencję oraz ważne wypisy z licencji odpowiadające liczbie 3 pojazdów uprawnionych. Wspomniane pojazdy muszą spełniać wymogi EURO potwierdzone odpowiednimi certyfikatami o spełnieniu przez pojazd warunków bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu.
Certyfikaty niezbędne do uzyskania zezwolenia EKMT wydaje Główny Inspektor Transportu Drogowego oraz Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego po zgłoszeniu odpowiedniego wniosku wraz z kopią następujących dokumentów: krajowego dokumentu potwierdzającego dopuszczenie pojazdu do ruchu oraz jednego z poniższych certyfikatów wraz z dowodem wniesienia opłaty za jego wydanie:
- EKMT zgodności potwierdzającego spełnienie przez pojazd wymogów technicznych i bezpieczeństwa dla pojazdu silnikowego „Euro III bezpieczny”, „EURO IV bezpieczny” lub „EURO V bezpieczny”
- EKMT zgodności potwierdzającego spełnienie przez pojazd wymogów technicznych i bezpieczeństwa dla pojazdu silnikowego „EURO IV bezpieczny”, „EURO V bezpieczny”, „EEV bezpieczny” lub „EURO VI bezpieczny”
- EKMT zgodności potwierdzającego spełnienie przez przyczepę wymogów technicznych i bezpieczeństwa
- EKMT zgodności potwierdzającego spełnienie przez pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony i nieprzekraczającej 6 ton wymogów technicznych i bezpieczeństwa dla pojazdu silnikowego „EURO IV/4 bezpieczny”, „EURO V/5 bezpieczny”, „EEV bezpieczny” albo „EURO VI/6 bezpieczny” (w szczególnych przypadkach dla pojazdów powyżej 6 ton)
- EKMT zgodności potwierdzającego spełnienie przez przyczepę o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony wymogów technicznych i bezpieczeństwa
Opłaty za wydanie certyfikatu wynoszą 250 zł dla pojazdu samochodowego oraz 100 zł dla przyczepy lub naczepy. Zmiana certyfikatu lub wydanie wtórnika to koszt 30 zł. Natomiast opłata za wystawienie zezwolenia EKMT na cały rok wynosi 1800 zł. Wysokość opłaty jest naliczana proporcjonalnie do liczby miesięcy obowiązywania zezwolenia. Przykładowo, gdy zezwolenie zostanie wydane w połowie roku, opłata również zostanie zmniejszona o połowę.
Z zasady zezwolenie jest przypisywane do firmy transportowej, dzięki czemu jej właściciel może zdecydować, jakim pojazdem będzie świadczona usługa transportowa. Kierowca realizuje ją na podstawie imiennego zezwolenia. Trzeba jednak pamiętać, że każdorazowo z jednego zezwolenia korzystać może tylko jeden pojazd.
Wozisz towar do Wielkiej Brytanii? Pamiętaj o tych przepisach
Znajomość lokalnego prawa jest niezbędna, by transport do wielkiej Brytanii odbywał się zgodnie z prawem, ale to nie jedyne przepisy, które należy znać.
Przewoźnicy z UE muszą również przestrzegać zasad związanych nielegalnym wjazdem imigrantów do Zjednoczonego Królestwa. Osoby te często przekraczają granice, ukrywając się w pojazdach lub na naczepach, a odkrycie tego faktu podczas kontroli grozi wysokimi karami finansowymi dla przewoźników. By ich uniknąć, warto wystąpić wnioskiem o Akredytację Border Force, która pozwala zamienić mandat na upomnienie, jeśli przewoźnik wykaże, że zastosował się do procedur kontroli bezpieczeństwa wyznaczonych przez Border Force, czyli brytyjskie służby celne. Uzyskanie akredytacji wymaga wykazania, że przewoźnik wdrożył procedury kontrolne i przeszkolił kierowców w zakresie sposobów zapobiegania wejściu do pojazdu imigrantów lub innych osób nieuprawnionych.
Kolejną istotną kwestią jest wjazd do stref niskiej i ultra niskiej emisji w Londynie i jego bezpośrednich okolicach. Strefa LEZ obejmuje większość obszaru tzw. Greater London i obowiązuje przez cały rok, natomiast strefa ULEZ (działa cały rok za wyjątkiem Bożego Narodzenia) obecnie sięga do North Circular Road (A406) i South Circular Road (A205).
– Warto pamiętać, że 29 sierpnia 2023 r. Strefa Ultra Niskiej Emisji (ULEZ) zostanie rozszerzona na wszystkie dzielnice Londynu. Przy okazji, ze 160 do 180 funtów wzrośnie wartość naliczanych opłat karnych ULEZ i Congestion Charge – zapowiada Lucica Kucharec z TC Kancelarii Prawnej.
W strefie LEZ jak i ULEZ bez dodatkowych opłat mogą się poruszać pojazdy, których dopuszczalna masa całkowita wynosi 3,5 tony i spełniają normę Euro 6. Dla reszty wjazd wiąże się z opłata za poruszanie się tej strefie, wynosząca od 100 (dla pojazdów spełniających normę EURO 5) do 300 funtów dziennie (pozostałe).
W przypadku gdy pojazd spełnia odpowiednią normę i kwalifikuje się do poruszania w tych strefach bez opłat, konieczna jest rejestracja pojazdu zarówno w strefie LEZ jak i ULEZ. Rejestracji pojazdu można dokonać online, podając odpowiednie informacje dotyczące pojazdu oraz załączając dokumenty potwierdzające normę emisji spalin. Rejestracja pojazdu trwa około 10 dni roboczych. Po zarejestrowaniu pojazdu można poruszać w tych strefach LEZ i ULEZ bez konieczności uiszczania opłat i bez obaw o możliwe mandaty.
