VECTO ma decydujący wpływ na wysokość opłat ponoszonych za przejazd drogami, choć nie bierze pod uwagę wszystkich istotnych czynników wpływających na zużycie paliwa i emisję spalin, podkreśla Piotr Ziemniak, product manager Renault Trucks Polska.
Czym jest VECTO i do czego służy?
VECTO to narzędzie zaprojektowane z myślą o wyliczaniu deklarowanych wartości emisji CO2 i zużycia paliwa. Opracowała je Komisja Europejska (Rozporządzenie Komisji UE 2017/2400) w taki sposób, aby umożliwić rzetelne porównanie pojazdów o dmc powyżej 7,5 t różnych producentów. Uwzględnia kilka czynników mających wpływ na emisję dwutlenku węgla oraz zużycie paliwa. Nie bierze natomiast pod uwagę efektywności transportu, tj. odniesienia wartości do masy transportowanego ładunku, umiejętności kierowcy, rzeczywistych warunków drogowych, warunków pogodowych czy faktycznej zabudowy.
Kalkulacja bazuje na specyfikacji fabrycznej i jest wykonywana dla teoretycznych misji transportowych z uwzględnieniem teoretycznych zabudów lub naczep. Pojazdy podzielono na grupy w zależności od dmc, konfiguracji osi oraz rodzaju: podwozie lub ciągnik. Wybrane grupy mają dalszy podział na podgrupy w zależności od mocy silnika i rodzaju kabiny (dzienna lub sypialna).
Jak VECTO wpływa na zasady homologacji pojazdu?
Obecnie to jeden z warunków koniecznych na uzyskanie homologacji pojazdu. Świadectwa zgodności (COC) dla pojazdów produkowanych od 2019 roku muszą zawierać dane określone przez VECTO
Jakie czynniki symulator bierze pod uwagę w ocenie pojazdu?
W celu uzyskania jak najbardziej miarodajnych wyników wszyscy producenci przedstawiają pomiary parametrów poszczególnych komponentów znajdujących się w ich pojazdach. Pomiary wykonuje się zgodnie z certyfikowanymi procedurami określonymi przez Komisję Europejską. Pod uwagę są brane następujące wartości i czynniki:
- opór aerodynamiczny,
- opór toczenia opon,
- przełożenie mostu oraz jego sprawność,
- przełożenia skrzyni biegów oraz jej sprawność,
- sprawność energetyczna silnika,
- wyposażenie dodatkowe (komponenty napędzane od silnika: wentylatory, klimatyzacja, sprężarka), układ kierowniczy oraz przystawki odbioru mocy napędza od silnika lub skrzyni biegów.
Jaki jest wpływ poszczególnych zmiennych na ocenę pojazdu?
Znaczenie mają wszystkie, spośród wymienionych czynników, z zastrzeżeniem, że nie porównuje się pojazdów z różnych grup.
Jakie wyposażenie pojazdu wg VECTO sprzyja redukcji emisji CO2, a tym samym zużycia paliwa (energii),. CO przyczynia się do ich zwiększenia?
Wysoka efektywność silnika i układu napędowego, aerodynamika, np. spojlery, opony o niskich oporach toczenia, przełożenie mostu – im szybsze tym lepiej – sprzyjają redukcji emisji. Zwiększa ją natomiast masa własna pojazdu, im jest cięższy tym bardziej.
Na ile VECTO jako symulacja odpowiada rzeczywistym wynikom uzyskiwanym przez pojazdy?
Kalkulacja VECTO wykonywana jest dla teoretycznych warunków drogowych pojazdów z określonymi rodzajami zabudów. W praktyce pojazd z „dobrym” VECTO może być mało efektywny paliwowo w rzeczywistych warunkach drogowych. Ponadto VECTO nie uwzględnia umiejętności kierowcy, a to często kluczowy czynnik wpływający na zużycie paliwa a poprzez to na emisję CO2.
Jak długo ważna pozostaje ocena emisji wg VECTO?
VECTO określa indywidualną emisję CO2 w g/tkm i jest to wartość stała do końca życia technicznego pojazdu. W praktyce może się zdarzyć, że specyfikacja, z jaką pojazd opuścił fabrykę, ulegnie zmianie poprzez np. montaż lub demontaż spojlerów, zbiorników paliwa, hydrauliki, opon o innej klasie oporów toczenia, co wpływa na rzeczywistą emisję CO2.
Co się dzieje, gdy klasa emisji utraci ważność? Jak klasyfikowany jest pojazd? Czy można wpłynąć na klasyfikację używanego pojazdu?
VECTO odnosi się do nowych pojazdów, używanych lub zmodyfikowanych pojazdów nie poddaje się ponownej symulacji VECTO.
Jaki jest związek VECTO z niemieckim mautem?
Do wysokości pobieranych opłat drogowych Niemcy stosują poziom indywidualnej emisji CO2 podawanej w punkcie 49.5 świadectwa zgodności (COC) lub w punkcie 2.3 dokumentu CIF (customer information file), datę pierwszej rejestracji oraz grupę i podgrupę pojazdu. W zależności od tego określa się klasę od 1 do 5. Wiąże się to z wysokością opłat za każdy przejechany kilometr. Klasa 5 to pojazdy „zeroemisyjne”, dla których przewidziano najniższe opłaty. Różnica w opłatach dla ciągnika siodłowego z naczepą w ruchu dalekobieżnym (podgrupa 5-LH) pomiędzy klasą 1 a 2 to 8 euro za każde przejechane 1000 km.
Podobny system opłat uzależniony od VECTO wprowadziły również Austria oraz Czechy.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Michał Kij
O VECTO w kontekście niemieckiego mautu można przeczytać w magazynie fleetLOG 3/2024
