Branża TSL odgrywa istotną rolę w światowym handlu i gospodarce. Jednym z kluczowych czynników wpływających na jej rozwój jest jakość infrastruktury transportowej, która obejmuje drogi, tory, porty i lotniska. W ostatnich latach można zauważyć znaczący rozwój branży, który jest ściśle związany z inwestycjami w te obszary.
Rozwijająca się infrastruktura transportowa jest fundamentem dla funkcjonowania branży transportu, spedycji i logistyki. W jaki sposób inwestycje wpływają na branżę TSL? Jakie bariery hamują rozwój każdego z tych sektorów transportu?
Rozwój infrastruktury drogowej
Infrastruktura drogowa uważana jest za najlepiej rozwinięty dział polskiej sieci transportu. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego rozwoju transportu intermodalnego w Polsce, w 2030 roku komunikacja drogowa przewiezie siedmiokrotnie więcej towarów niż kolej. Ta poprawa efektywności w przepływie związana jest z położeniem nacisku na inwestycje w autostrady oraz drogi ekspresowe i krajowe. Co więcej, ich rozwój wpływa również na zwiększenie inwestycji magazynowych, wpływających na branżę TSL.
– Nowoczesna infrastruktura drogowa nie tylko usprawnia przepływ towarów, ale także determinuje lokalizacje oraz strategie firm logistycznych i deweloperów. W ciągu ostatnich lat obserwujemy znaczącą zmianę na mapie lokalizacji obiektów magazynowych. Aktualnie inwestycje pojawiają się na całym obszarze Polski, a nie tylko, jak dotychczas, wokół największych aglomeracji miejskich. Przykładem są tu rozbudowy dróg ekspresowych. Na ich trasach pojawiają się nowe inwestycje logistyczne, co przekłada się na rosnący popyt na powierzchnie magazynowe – mówi Maciej Maroszyk, dyrektor operacyjny TC Kancelarii Prawnej.
Jednak mimo widocznych inwestycji w sieć dróg, w badaniu jakości infrastruktury w 2022 roku przeprowadzonym przez Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania IMD, Polska znalazła się dopiero na 26. miejscu z 30 krajów europejskich i 43. na skalę globalną. Jest to szczególnie niepokojące zważywszy na fakt, iż wypadamy najsłabiej spośród rozwiniętych krajów na starym kontynencie.
– Pamiętajmy, że sam ranking dotyczy także stanu m.in. kolei oraz lotnisk. Bardziej szczegółowe dane na temat infrastruktury dróg ujawnił raport przeprowadzony w 2020 roku przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. W tym czasie około 37% sieci cechowała się niską jakością lub była w złym stanie technicznym. Niemniej jednak poziom polskiej infrastruktury drogowej wciąż jest podnoszony, a tę tendencję widać na przykładzie danych z 2001 roku, gdzie aż 71,5% dróg nie spełniało odpowiednich standardów. Postęp ten jest częściowo wynikiem unijnych dotacji o łącznej wartości około 199,7 miliarda złotych, które Polska otrzymała w ciągu ostatnich kilkunastu lat – wyjaśnia Maciej Maroszyk.
Nie tylko u nas
Warto podkreślić, że problemy z infrastrukturą drogową są wyzwaniem nie tylko na terenie naszego kraju. Jednak w dużej mierze dotyczy on braku odpowiednich parkingów czy warunków do odpoczynku kierowców. Dlatego rozwinięcie i poprawa jakości tych elementów stanowi priorytet na Starym Kontynencie:
– Rozwój transportu drogowego powiązany jest z również z postępem technologicznym. Inwestowanie w systemy zarządzania ruchem, w tym zaawansowane oprogramowania do monitorowania i kontrolowania ruchu drogowego, pomogą w optymalizacji przepływu pojazdów na drogach, co doprowadzi do skrócenia czasu transportu. Nie bez znaczenia jest również wprowadzanie elektrycznych pojazdów, co stanowi krok w kierunku bardziej zrównoważonego i ekologicznego transportu. Ten rozwój mogą stymulować inwestycje w infrastrukturę ładowania – dodaje ekspert.
Rozwój infrastruktury lotniczej
W kontekście przewozu towarów na skalę globalną, drugim najszybciej rozwijającym się sektorem jest transport lotniczy. Stanowi on istotny element szczególnie w przypadku wyjątkowo odległych rynków, umożliwiając szybką i efektywną dostawę.
Jak wyjaśnia Maciej Maroszyk, kluczowym czynnikiem przyspieszającym rozwój transportu lotniczego jest inwestycja w rozbudowę terminali lotniczych. Wzrost ich liczby zwiększa przepustowość lotnisk, co sprzyja obsłudze większej ilości lotów towarowych. Z kolei dalszy rozwój technologii w lotnictwie, w tym zaawansowane systemy zarządzania ruchem lotniczym, umożliwiają bardziej precyzyjne planowanie tras lotów i minimalizację opóźnień.
Jednakże rozwój transportu lotniczego w Polsce również napotyka na wyzwania. Jednym z nich jest konieczność ograniczenia wpływu lotnictwa na środowisko naturalne. Wprowadzenie regulacji i norm w tym zakresie może wpłynąć na koszty operacyjne przewoźników lotniczych, co stanowi z kolei czynnik hamujący rozwój sektora.
– Kolejnym istotnym ograniczeniem jest infrastruktura naziemna wokół lotnisk, zwłaszcza dostęp drogowy i parkowanie. Konieczność modernizacji dróg dojazdowych i infrastruktury na lotniskach jest niezbędna, aby umożliwić efektywną obsługę pasażerów i towarów – dodaje ekspert TC Kancelarii Prawnej.
Rozwój infrastruktury portowej
Infrastruktura portowa pełni rolę strategicznych „bram” do światowego handlu, umożliwiając import i eksport towarów na dużą skalę. Polska, z uwagi na swoje strategiczne położenie nad Bałtykiem, ma duży potencjał do rozbudowy portów morskich. Przykładem tego jest Port Gdańsk, który w ciągu ostatnich 10 lat uplasował się w czołówce najszybciej rozwijających się portów w Europie.
– Inwestowanie w rozbudowę terminali kontenerowych – takich jak Baltic Hub – i zwiększenie przepustowości portów umożliwiają efektywną spedycję coraz większej ilości towarów. Dzięki modernizacji infrastruktury portowej, przewoźnicy i firmy logistyczne zyskują możliwość szybkiej i sprawnej obsługi, co wpływa korzystnie na wykonywane operacje i dostarczanie towarów na rynek – wyjaśnia Maciej Maroszyk.
W przypadku transportu morskiego w Polsce, jednym z głównych czynników hamujących jest konkurencja i presja cenowa. Ekspert wyjaśnia, że inne kraje bałtyckie, takie jak Szwecja czy Niemcy, również rozbudowują swoje porty, oferując nierzadko bardziej konkurencyjne usługi. Dodatkowo, inwestycje w infrastrukturę morską wiążą się ze znaczącymi kosztami, zwłaszcza w przypadku małych portów. Wprowadzenie ograniczeń regulacyjnych i konieczność spełnienia wymagań środowiskowych może również wpłynąć na koszty i dostępność transportu morskiego.
– Warto pamiętać, że poza infrastrukturą morską, która mimo niektórych barier wciąż dynamicznie się rozwija, problem pojawia się w przypadku polskiego słabo rozwiniętego transportu wodnego śródlądowego. Jak się okazuje, ma on znikomy udział w przewozach ładunków, a głównym powodem jest ograniczona infrastruktura dróg wodnych. Choć w Polsce istnieje około 3800 kilometrów żeglownych rzek, a przez nasze tereny przepływają szlaki rzeczne połączone z Zachodem, ich regulacja i wykorzystanie pozostawia wiele do życzenia – dodaje Maciej Maroszyk.
Rozwój infrastruktury kolejowej
Rozwój infrastruktury kolejowej odgrywa kluczową rolę w transporcie długodystansowym i przewozach towarów na duże odległości, a w handlu międzynarodowym transport kolejowy jest integralnym elementem globalnego łańcucha dostaw.
– Inwestycje w nowe tory i modernizacja istniejących linii kolejowych, w tym wprowadzenie szybkich pociągów, stanowią kluczowe elementy rozwoju infrastruktury kolejowej. Nowoczesne tory umożliwiają przewóz większych ilości towarów w krótszym czasie, co przekłada się na efektywność transportu – mówi dyrektor operacyjny w TC Kancelarii Prawnej.
Niestety mimo potencjału, jaki niesie za sobą rozwój kolei, jest ona najbardziej zaniedbana, co ma związek z nierównomiernym rozłożeniem finansowania poszczególnych sektorów transportu.
– Mimo dotacji unijnych związanych z konserwacją i modernizacją kolei, stan infrastruktury torowej wciąż nie jest zadowalający. W ciągu ostatnich lat doszło do zamknięcia wielu tras i ograniczenia ruchu kolejowego, a w porównaniu do innych państw europejskich Polska wciąż ma wyjątkowo wysokie opłaty za dostęp do infrastruktury torowej. Niezbyt wysoką jakością odznacza się również tabor towarowy. Są to konsekwencje wcześniejszych problemów związanych z działalnością instytucji zarządzających infrastrukturą kolejową, które sprawiły, że sektor kolejowy przestał być konkurencją dla transportu drogowego – podaje Maciej Maroszyk.
Wpływ inwestycji na branżę TSL
Optymalizacja infrastruktury transportowej w Polsce, uznawanej za „przewoźnika Europy”, ma nieoceniony wpływ na branżę TSL – zwłaszcza z perspektywy wprowadzenia i rozwijania sieci TEN-T. Cele stawiane przez Unię Europejską odzwierciedlają potrzebę większej spójności terytorialnej, efektywności transportu oraz integracji różnych rodzajów przewozów.
– Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, takich jak systemy zarządzania ruchem czy śledzenia towarów, nie tylko podnoszą efektywność przewoźników, ale również są zgodne z dążeniem do stworzenia spójnej, interoperacyjnej i ekologicznie zrównoważonej sieci transportowej. To zapewni polskim przedsiębiorstwom transportowym nie tylko szybsze i bardziej terminowe dostarczanie towarów, ale także umożliwi obsługę globalnych klientów w sposób jeszcze bardziej efektywny – wyjaśnia Maciej Maroszyk z TC Kancelarii Prawnej.
Priorytety rozwoju sieci TEN-T, takie jak usunięcie wąskich gardeł czy promowanie alternatywnych źródeł energii, stawiają wyraźny nacisk na poprawę jakości infrastruktury transportowej. To nie tylko zapewnienie bezpieczeństwa uczestników ruchu, ale i odpowiedź na współczesne wyzwania związane z transportem.
Rozwój infrastruktury transportowej, obejmującej drogi, tory, porty oraz lotniska, odgrywa kluczową rolę w rozwoju branży TSL nie tylko w Polsce, lecz także na arenie międzynarodowej. Inwestycje w te obszary wpływają na efektywność i konkurencyjność sektorów transportu, umożliwiając szybsze, bardziej terminowe dostarczanie towarów oraz globalną obsługę klientów. Jednakże, mimo widocznych postępów w rozbudowie infrastruktury transportowej w Polsce, jak również w innych krajach, nadal istnieją wyzwania do pokonania. Niski stan dróg, taboru kolejowego oraz ograniczenia infrastrukturalne wokół portów i lotnisk stanowią bariery dla dalszego rozwoju. Wsparcie inwestycji w rozbudowę, modernizację oraz utrzymanie wysokiej jakości tych elementów jest niezmiernie istotne dla dalszego postępu w branży TSL, zwłaszcza w kontekście globalnego handlu i współczesnych wyzwań związanych z transportem.
