Środki smarne w pojazdach elektrycznych to dziedzina, która dopiero się rozwija. Tymczasem mają one duży wpływ na sprawność i trwałość napędu elektrycznego.
Zwolennicy samochodów elektrycznych podkreślają, że obsługa tych pojazdów jest prostsza niż spalinowych. Jest w tym sporo racji, choć należałoby raczej powiedzieć, że przy serwisowaniu inaczej rozłożone są akcenty i znacznie mniej uwagi poświęca się środkom smarnym. Przeglądy mogą odbywać się rzadziej, oleju silnikowego właściwie się nie wymienia, ponieważ pracuje w innych warunkach i ma w pewnej części inne zadania niż w silniku spalinowym. Olej przekładniowy wytrzymuje podobny przebieg jak w pojazdach spalinowych. W elektrycznych samochodach osobowych i dostawczych stosuje się zresztą prostą jednostopniową przekładnię redukcyjną. Jedynie w ciężkich pojazdach użytkowych bywają zautomatyzowane skrzynie o liczbie biegów od dwóch do sześciu, których zadaniem jest przede wszystkim podniesienie sprawności napędu.
Oleje do „elektryków”
Na dobór środków smarnych ma wpływ budowa elektrycznego układu napędowego. Zdarza się, że producenci pojazdów zalecają te same oleje i smary, co w samochodach spalinowych, choć nie jest to regułą. Przemysł olejowy dopiero rozwija produkty przeznaczone specjalnie do pojazdów elektrycznych. Proponuje niekiedy jedną gamę olejów do samochodów elektrycznych i hybrydowych. Jednak warunki pracy środków smarnych w pojazdach elektrycznych spowodują prawdopodobnie, że dojdzie do specjalizacji i na rynek wejdą oleje tylko do „elektryków” na baterie (tzw. BEV – battery electric vehicle) lub ogniwa paliwowe (FCEV – fuel cell electric vehicle).
Wielozadaniowy płyn
Używam zamiennie zwrotu „środki smarne” i „oleje”, co jest nieprecyzyjne. Oleje należą do środków smarnych i spełniają dość ściśle określone funkcje w szeregu różnych zastosowań. W przypadku pojazdów elektrycznych sprawa się komplikuje. Firmy olejowe, które pokusiły się już o wprowadzenie linii produktów do „elektryków”, mówią wręcz o „płynach eksploatacyjnych”. Jest to uogólnienie innego rodzaju, ale również uzasadnione. Smarowanie jest tylko jedną z ról, które przydziela się olejom – płynom eksploatacyjnym w samochodach elektrycznych.
Środki smarne
Smarowania potrzebują przede wszystkim łożyska silnika oraz przekładnia redukcyjna, względnie skrzynia biegów, jeśli samochód ją ma. Duże znaczenie ma natomiast układ chłodzenia, który dba przede wszystkim o utrzymywanie baterii w najbardziej odpowiedniej dla nich temperaturze. W ten sposób wpływa na bezpieczeństwo użytkowania akumulatorów oraz ich żywotność. Nie dopuszcza do nadmiernego ich rozgrzania związanego z temperaturą otoczenia czy szybkim ładowaniem i nie pozwala też, aby zanadto się wychłodziły. Niekiedy przyjmuje postać „systemu zarządzania temperaturą”, który integruje przepływ „ciepła i zimna” między różnymi zespołami pojazdu i wykorzystuje np. ciepło baterii w układzie ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji kabiny. W ramy systemu może być włączone chłodzenie silnika elektrycznego, w którym płyn chłodzący przepływa w płaszczu okalającym silnik. Jest to tzw. chłodzenie pośrednie… Całość czytaj w magazynie fleetLOG 10/2024.
