Czy plastik wyjdzie w mody w najbliższym czasie? Wiele słychać o rezygnacji z tego surowca, a jednak liczby nie są optymistyczne. Do 2030 r. w Polsce wykorzystamy 147 milionów foliówek w ramach dostaw zakupów modowych online. To przekłada się na ponad 2500 reklamówek dostarczanych co godzinę. Tak wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie DS Smith.
Tylko w ubiegłym roku internetowi sprzedawcy mody dostarczyli polskim konsumentom 16 milionów foliowych opakowań (43 000 każdego dnia). Można by zastąpić je innymi, bardziej zrównoważonymi rozwiązaniami. Ponad trzy czwarte (77%) kupujących w Polsce chce wycofania tworzyw opakowaniowych, jeśli są dostępne ich zamienniki.
Czy opłata recyklingowa przynosi zamierzony efekt?
W 2018 r. polski rząd po raz pierwszy wprowadził opłatę recyklingową za lekkie foliówki w sklepach stacjonarnych. Rok później rozszerzono ją na prawie wszystkie reklamówki. Przyczyniło się to do znacznego spadku zużycia nich przez społeczeństwo. Według danych Eurostatu, w 2022 r. Polacy zużywali średnio tylko 6,6 lekkich foliówek rocznie, co stanowi znaczny spadek w porównaniu do 300-400 toreb sprzed 2018 r.
Zerknijmy na badanie przeprowadzone przez Development Economics na zlecenie firmy DS Smith, dostawcy zrównoważonych rozwiązań opakowaniowych. Pokazuje ono, że Polska jest najszybciej rozwijającym się rynkiem opakowań z tworzyw wykorzystywanych w dostawie zakupów modowych wśród dużych gospodarek europejskich. Liczba foliowych opakowań dostarczana polskim kupującym ma wzrosnąć ponad dwukrotnie do 2030 r. Mówimy o wzroście o 102%, zgodnie z oczekiwanym wzrostem sprzedaży mody online. Oznacza to, że każdego roku do polskich domów trafiać będą 32 miliony sztucznych opakowań z przesyłkami. To do 2030 r. daje 147 milionów opakowań.
Obecnie, tylko 6% spośród tworzyw, które docierają do klientów w Polsce z ubraniami zakupionymi online, jest ponownie wykorzystywanych lub poddawanych recyklingowi. Pozostałe 94% trafia na wysypiska śmieci lub do spalarni, co odpowiada 15 milionom opakowań tylko w ubiegłym roku. Rozwój e-commerce i powolny postęp w zwiększaniu wskaźników recyklingu oznaczają, że do 2030 r. ponad 30 milionów plastikowych opakowań do przesyłek trafi na wysypiska lub zostanie spalonych.
Czy plastik wyjdzie z mody? Być może, ale…
– Wraz z niektórymi z największych marek na świecie szacujemy, że w ciągu ostatnich czterech lat zastąpiliśmy ponad miliard sztuk plastiku opakowaniami na bazie papieru – ale musimy zrobić jeszcze więcej. Podczas gdy sprzedaż online wzrasta, sprzedawcy internetowi, w porównaniu ze stacjonarnymi sklepami, używają więcej toreb plastikowych – mówi Katarzyna Kala-Kowalska, prezes zarządu DS Smith Polska.
Katarzyna Kala-Kowalska mówi, że marki takie jak Zalando udowodniły, iż zmiana jest możliwa. To czy plastik wyjdzie z mody uzależnione jest jednak od różnych czynników. Istnieje bowiem duża przeszkoda – nie ma wystarczającej ilości dostępnych alternatywnych rozwiązań na bazie włókien. Jest to jasny sygnał, że producenci opakowań muszą przyspieszyć, aby je zapewnić. Prawodawstwo i praktyka biznesowa i powinny być bardziej jednoznaczne względem wszystkich tych kwestii. Pomocne może być stopniowe wycofywanie niektórych tworzyw sztucznych i danie równych szans także producentom bardziej zrównoważonej alternatywy, w celu tworzenia innowacyjnych rozwiązań i generowania zdrowej konkurencji w zakresie zastąpienia plastiku
Niektóre marki modowe online już dokonały zmiany. Zalando, wiodący europejski modowy marketplace, od 2020 r. zastąpił folię opakowaniami papierowymi. Są one wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu i włókien pierwotnych z certyfikatem FSC. Klienci przyjęli je dobrze.
– Przejście z plastikowych na papierowe torby wysyłkowe było punktem zwrotnym. Po wprowadzeniu naszych pierwszych papierowych toreb, zadowolenie klientów z naszych nowych opakowań wzrosło o 16 punktów procentowych rok do roku. Wysoki wskaźnik akceptacji daje nam pewność, że obraliśmy właściwą drogę w kontekście papierowych toreb, które są łatwe do recyklingu w zdecydowanej większości Europy – mówi David Fischer, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju logistyki i opakowań w Zalando.
Jedną z opcji jest papier
David Fischer przyznaje, że wyeliminowanie jednorazowych produktów plastikowych to podstawa. Pozostaje ono kluczowym wyzwaniem dla branży e-commerce w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju. Znalezienie idealnego rozwiązania jest złożonym zadaniem. Zwłaszcza w środowisku, w którym bardziej zrównoważone alternatywy nie są jeszcze w pełni skalowalne lub mogą nie spełniać minimalnych wymagań. Zarówno pod względem zrównoważonego rozwoju, jak i możliwości wdrożenia operacyjnego.
Przejście na materiały łatwiejsze do recyklingu jest popierane przez większość Polaków. Ponad trzy czwarte respondentów (77%) chce wycofania reklamówek z tworzyw, jeśli dostępne są ich zamienniki. Siedmiu na dziesięciu (72%) twierdzi, że woli otrzymywać zakupy zapakowane w karton lub papier.
Ponad połowa ankietowanych polskich konsumentów (57%) twierdzi, że czuje wyrzuty sumienia z powodu ilości plastiku, w którym dostarczane są ich zamówienia. Ponadto uważają, że obowiązek ograniczenia zużycia plastiku spoczywa na firmach opakowaniowych (42%), sprzedawcach detalicznych (34%) i Unii Europejskiej (27%). Ponad połowa respondentów (56%) twierdzi, że chętniej złożyłaby zamówienie w sklepie odzieżowym, który używa opakowań nadających się do recyklingu. Możliwość zaspokojenia wymagań konsumentów w zakresie bardziej zrównoważonych opakowań jest ewidentnie znacząca. Aby sprostać temu zapotrzebowaniu, we współpracy z Ellen MacArthur Foundation, każdego z 800 projektantów DS Smith przeszkolono w zakresie zasad projektowania w obiegu zamkniętym. Dzięki temu mogą oni ocenić wydajność opakowań pod kątem zawartości surowców wtórnych i możliwości recyklingu. To coraz ważniejsze dla największych światowych marek.
Skąd te dane?
Badanie i research oceniający potencjał rynku opakowań logistycznych generowany przez rosnący popyt na zakupy modowe online przeprowadziło Development Economics na sześciu rynkach w Europie.
Aby opracować prognozy rynkowe, zebrano podstawowe informacje na temat niedawnej trajektorii zmian w odniesieniu do kluczowych wskaźników, w tym:
- Wielkość i wartość modowego handlu elektronicznego na każdym rynku;
- Dane dotyczące ilości i wartości opakowań z tworzyw sztucznych na każdym rynku;
- Dane dotyczące proporcji opakowań zewnętrznych, tj. opakowań do przesyłania produktów;
- Dane dotyczące podstawowych wskaźników recyklingu i ponownego użycia tworzyw sztucznych;
- Dane dotyczące innych miejsc przeznaczenia odpadów z tworzyw sztucznych, takich jak składowiska i spalarnie.
Aktualne założenia dotyczące kluczowych wskaźników zaczerpnięto z opublikowanych i niepublikowanych dokumentów oraz zbiorów danych zidentyfikowanych w ramach badania literatury online. Przewidywania te stanowiły podstawę prognoz dotyczących prawdopodobnego trendu dla modowego handlu elektronicznego i związanego z nim zapotrzebowania na różnego rodzaju opakowania wtórne.
Dane wyjściowe dotyczące podstawowych wskaźników recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych w Unii Europejskiej uzyskano z Eurostatu. Równoważne dane dotyczące trendów w Wielkiej Brytanii uzyskano z brytyjskiego Urzędu Statystyk Krajowych. Dane te wykorzystano do określenia ostatnich trendów. Następnie ekstrapolowano je w celu sformułowania założeń dotyczących potencjalnych przyszłych wskaźników zmian w warunkach „normalnej działalności”, a także różnych alternatywnych scenariuszy „polityki”.
Przegląd dokumentacji politycznej Unii Europejskiej i rządu Wielkiej Brytanii został również przeprowadzony w celu zapewnienia dodatkowego wglądu i źródeł założeń. Po to aby umożliwić zaprojektowanie alternatywnych scenariuszy przyszłości, które odzwierciedlają ambicje decydentów politycznych dotyczące, na przykład, zwiększonych wskaźników recyklingu opakowań.
Badanie przeprowadzono przez Censuswide na reprezentatywnej próbie 2000 konsumentów w Polsce. Dane zebrano w dniach 19-24.02.2025 r. Censuswide przestrzega i zatrudnia członków Market Research Society. Postępuje zgodnie z kodeksem postępowania MRS i zasadami ESOMAR. Censuswide jest również członkiem British Polling Council.
