Samochody benzynowe, mające więcej niż 27 lat oraz ponad 19-letnie diesle nie mogą wjeżdżać na teren wyznaczonej w Warszawie strefy o powierzchni 37 km2. Strefa Czystego Transportu obowiązuje od 1 lipca.
Tym samym Stolica stała się pierwszym w Polsce miastem, które wprowadziło taką regulację. Przegłosowana w 2023 r. przez warszawskich radnych strefa czystego transportu stała się faktem. Od 1 lipca obszar stanowiący 7% miasta (całe Śródmieście i fragmenty dzielnic centralnych) jest objęty ograniczeniami wjazdu dla najbardziej emisyjnych pojazdów. Granice strefy pokrywają się z głównymi drogami i liniami kolejowymi. Wyznacząją je: al. Prymasa Tysiąclecia, Al. Jerozolimskie, ul. Kopińska, ul. Wawelska, al. Armii Ludowej, al. Stanów Zjednoczonych, ul. Wiatraczna i tory kolejowe wzdłuż północnej obwodnicy kolejowej – aż do al. Prymasa Tysiąclecia.
Tylko 3% pojazdów
– Otwarcie strefy czystego transportu w Warszawie stanowi krok w stronę walki o poprawę jakości powietrza i ograniczenia smogu komunikacyjnego. Smog przyczynia się nawet do 40 tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie w całym kraju – komentuje Agata Wiśniewska-Mazur, zastępczyni dyrektora rozwoju organizacji PSNM.
Agata Wiśniewska-Mazur zaznacza, że zapisy uchwały Rady Miasta i tak zostały złagodzone. Dzięki temu w pierwszym etapie jej wdrożenia zaledwie 3% najbardziej emisyjnych pojazdów poruszających się po warszawskich drogach zostanie objętych obostrzeniami. Około połowa z tej grupy to auta kwalifikujące się do jednego z kilku rodzajów tzw. wyłączeń.
Pierwszy etap od teraz, następny w 2026
Wdrożenie strefy podzielono na pięć etapów. W pierwszym (już obowiązującym) do SCT nie będą mogły wjechać pojazdy z silnikami benzynowymi (w tym LPG) o normie emisji spalin mniejszej niż Euro 2 lub wyprodukowane przed 1997 r. SCT obawiać mogą się także Diesle nie spełniające Euro 4 lub wyprodukowane przed 2005 r. Drugi etap wdrożeniowy zaplanowano od 2026 r. Wtedy maksymalny wiek pojazdów objętych obostrzeniami wynosić będzie 26 lat dla wariantów benzynowych (minimum Euro 3 i produkcja nie wcześniej niż w 2000 r.) oraz 17 lat dla Diesli (minimum Euro 5 i produkcja nie wcześniej niż w 2009 r.).
Agata Wiśniewska-Mazur podkreśla, że pierwsze dwa etapy nie dotyczą obywateli mieszkających i płacących podatki w stolicy. Dopiero od 2028 r. będą oni zobowiązani do przestrzegania przepisów ustalonych przez miasto. Oznacza to, że za 3,5 roku do SCT wjadą jedynie samochody spełniające normę Euro 4 (maksymalnie 23 lata) – w przypadku jednostek benzynowych oraz Euro 6 (maksymalnie 14 lat) – w odniesieniu do Diesla. Wyjątkami pozostaną samochody zabytkowe lub pojazdy niespełniające wymagań i należące do osób, posiadających europejską kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnością. W tych przypadkach trzeba zgłosić takie auto do urzędu i otrzymać dedykowaną nalepkę, informującą o zwolnieniu z zasad SCT.
Czy mogę wjechać do SCT? Gdzie to sprawdzić?
Aż 97 proc. posiadaczy aut nie musi podejmować żadnych działań – nie potrzebują się rejestrować ani starać o nalepkę. Jeżeli ktoś nie jest pewny czy może bez obaw wjechać do strefy może skorzystać z aplikacji mObywatel. Za pośrednictwem opcji „Historia pojazdu” po podaniu numeru VIN i numeru rejestracyjnego można sprawdzić np. rok produkcji pojazdu. Na jego podstawie można sprawdzić, jaka jest norma Euro pojazdu. Inną opcją jest skorzystanie z centrum informacji na miejskiej stronie (um.warszawa.pl/SCT). Za jej pośrednictwem lub od razu pod adresem SprawdzSCT.zdm.waw.pl, można przejść do prostego i szybkiego formularza. Odpowiada on na najważniejsze pytania mieszkańców, przyjezdnych i przedsiębiorców.
W przypadku, gdy podczas weryfikacji okaże się, że pojazd spełnia wymogi strefy, nie potrzeba podejmować kolejnych kroków. Nie ma konieczności składania żadnych wniosków ani rejestrowania się. Jeżeli natomiast okaże się, że pojazd ich nie spełnia, wówczas należy sprawdzić czy można skorzystać z jednego z wyłączeń:
- zameldowania w Warszawie i rozliczania tu podatków. Analogiczne przepisy obowiązują firmy z siedzibą w Warszawie, operujące na terenie miasta i rozliczające na miejscu CIT,
- statusu seniora dla osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat, o ile już przed przyjęciem uchwały o SCT byli właścicielami swoich pojazdów.
- posiadania europejskiej karty parkingowej dla osób z niepełnosprawnością.
- dla samochodu zabytkowego.
W powyższych przypadkach należy złożyć stosowny wniosek przez Internet za pomocą strony um.warszawa.pl/SCT oraz dokonać opłaty w wysokość 5 zł. Co ważne wszystkie formalności związane z SCT można wykonać za pośrednictwem Internetu.
Kara nawet do 500 zł
Należy podkreślić, że zgodnie z przyjętymi przepisami, za brak nalepki nie będzie grozić kara, ale za brak rejestracji auta, którego dotyczy wyjątek, już tak. Karany jest wjazd do strefy czystego transportu bez uprawnień. Kontrola pojazdów odbywać się będzie w sposób mieszany. Zarówno poprzez odczyt tablicy rejestracyjnej przez system przenośnych kamer, jak i przez patrole kontrolujące pojazdy w ruchu wewnątrz strefy i na jej wlotach. Za nieprzestrzeganie zasad strefy czystego transportu grozi grzywna do 500 zł.
