W ostatnich miesiącach w życie weszły nowe, surowe przepisy dotyczące utylizacji leków. Polski sektor farmaceutyczny musi się do nich dostosować. Apteki obciążone są szeregiem obowiązków związanych z zarządzaniem przeterminowanymi produktami farmaceutycznymi. Wszystko po to przeterminowane leki były wolne od niewłaściwego i niekontrolowanego postępowania.
Apteki stają przed nie lada wyzwaniem. Nowe przepisy wymagają od nich dodatkowego zabezpieczenia, a także rozszerzonej dokumentacji i procedur kontrolnych. To oznacza znaczne zwiększenie obciążeń administracyjnych i operacyjnych. Ponadto przepisy zobowiązują je do natychmiastowego zabezpieczenia leków zawierający w składzie środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1. gdy są one przeterminowane, zepsute lub sfałszowane. Dodatkowo każde takie zdarzenie należy niezwłocznie zgłosić Wojewódzkiemu Inspektorowi Farmaceutycznemu w formie pisemnej.
Zepsuty lek trafia do sprzedaży. Co dalej?
Ryzyko związane z obrotem przeterminowanymi lekami może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i życia pacjentów. Jeżeli sprzedawca, nawet nieumyślnie, wprowadzi do obiegu lek, który jest przeterminowany lub nie spełnia norm jakościowych, może to prowadzić do groźnych dla zdrowia sytuacji. Błąd taki nie tylko naraża pacjentów, ale wiąże się również z poważnymi konsekwencjami finansowymi dla placówki. Wszystkie leki, które nie spełniają wymagań, należy natychmiast wycofać z obrotu i oddać do utylizacji.
W każdym przypadku, gdy apteka identyfikuje lek zawierający w składzie środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1. jako zepsute, przeterminowane lub sfałszowane musi niezwłocznie zgłosić ten fakt Wojewódzkiemu Inspektorowi Farmaceutycznemu. Taki lek należy zabezpieczyć w sposób uniemożliwiający jego dalszą sprzedaż lub użytkowanie. Jest to potwierdzane poprzez umieszczenie go w zamkniętym opakowaniu z odpowiednim oznaczeniem: „produkt leczniczy zabezpieczony – podejrzenie braku spełnienia wymagań jakościowych”.
Niewłaściwe postępowanie z lekami niepełnowartościowymi, jak również ich nieprawidłowy obrót, mogą skutkować poważnymi sankcjami dla apteki, włącznie z możliwością nałożenia grzywny, a nawet odebrania koncesji na prowadzenie działalności. Te rygorystyczne środki mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa i ochrony zarówno pacjentów, jak i szeroko pojętego interesu publicznego.
Rola firm logistycznych jest tu kluczowa
W procesie dostarczania leków do aptek i szpitali kluczową rolę odgrywają firmy logistyczne. Są odpowiedzialne za bezpieczeństwo i jakość leków na każdym etapie łańcucha dostaw. Od hurtowni farmaceutycznych, przez producentów, aż po ostatecznych odbiorców, każdy uczestnik tego procesu musi przestrzegać ściśle określonych zasad, aby zapewnić, że leki są transportowane, przechowywane i dystrybuowane zgodnie z najwyższymi standardami.
Firmy te mają za zadanie nie tylko transportować leki w odpowiednich warunkach, które zapewniają ich nienaruszalność, ale również ścisłe monitorowanie i dokumentowanie każdego etapu przesyłki. Jest to niezbędne do zachowania właściwej higieny, temperatury i wilgotności, co jest niezbędne dla zachowania właściwości leków.
– Każdy etap łańcucha dostaw farmaceutycznych wymaga spełnienia określonych norm i procedur, które mają na celu zapobieganie uszkodzeniu, zanieczyszczeniu, fałszowaniu, kradzieży leków. W tym procesie kluczową rolę odgrywają firmy logistyczne, które specjalizują się w obsłudze produktów leczniczych – mówi Sylwia Baranowska-Skoneczna, Kierownik Hurtowni Farmaceutycznej Pharmalink.
Sylwia Baranowska-Skoneczna dodaje, że wspomniane firmy muszą zadbać o to, aby transport leków z magazynów producentów do hurtowni i aptek przebiegał szybko i sprawnie. Muszą także przygotować się na różne sytuacje awaryjne.
Jak zapobiegać pogarszaniu jakości leków?
Niewłaściwe przechowywanie, transport niezgodny z procedurami oraz ekspozycja na zanieczyszczenia mogą skrócić termin przydatności leków. Jak można temu zapobiec?
Pierwszym krokiem jest odpowiednie przechowywanie leków w miejscach suchych i chłodnych, z dala od źródeł ciepła, światła i wilgotności. Ważne jest również, aby zawsze sprawdzać etykiety i ulotki informacyjne produktów, przestrzegając zaleceń producentów, takich jak konieczność przechowywania niektórych typów leków w lodówce. Leki niebezpieczne nie zawsze muszą być przeterminowane.
Drugim ważnym elementem jest zapewnienie, aby transport leków odbywał się zgodnie z obowiązującymi standardami jakości i bezpieczeństwa. Leki nie powinny być narażone na znaczne zmiany temperatury, wilgotności czy ciśnienia. Ponadto należy je chronić przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Trzeci aspekt dotyczy zapobiegania zanieczyszczenia leków przez pył, mikroorganizmy i chemikalia. Zabrudzenie może zmienić właściwości leków, co może prowadzić do alergii, zatruć lub zakażeń.
Sylwia Baranowska-Skoneczna podkreśla, że przeterminowane leki stanowią poważne ryzyko dla zdrowia. Dla zapewnienia ich właściwej jakości oraz bezpieczeństwa, niezbędne jest odpowiednio przechowywanie, transport oraz utylizacja. Wszystkie elementy łańcucha dostaw, od producentów po apteki, muszą przestrzegać ustalonych procedur i standardów.
Firmy logistyczne specjalizujące się w dystrybucji farmaceutyków odgrywają tu kluczową rolę. Dzięki ich zaawansowanym rozwiązaniom technologicznym oraz precyzyjnej organizacji procesów logistycznych, możliwe jest utrzymanie wysokich standardów bezpieczeństwa i jakości na każdym etapie dostawy. W rezultacie, pacjenci mogą być pewni, że leki, których potrzebują, dotrą do nich w optymalnym stanie. Jest to szczególnie istotne w przypadku produktów wrażliwych na warunki przechowywania. W obliczu rosnących wymagań rynku oraz postępującej globalizacji, rola tych firm staje się nieoceniona. Ich wkład w ochronę zdrowia i życia ludzkiego – bezcenny.
