Faktury papierowe odejdą niebawem do lamusa. Stanie się to na początku 2026 r., co oficjalnie potwierdziło Ministerstwo Finansów. Krajowy System e-Faktur obejmie większość przedsiębiorców. To oznacza to, że sektor TSL musi stać się cyfrowy. Takie rewolucje zawsze stanowią wyzwanie. Jak się do nich przygotować?
Krajowy System eFaktur (KSeF) to nazwa platformy stworzonej z myślą o wystawianiu faktur strukturyzowanych drogą elektroniczną. Gdy system wejdzie w życie, każdy przedsiębiorca będący podatnikiem VAT (czynnymi lub zwolnionym) i prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie musiał wystawiać faktury za pośrednictwem KSeF.
Faktura ustrukturyzowana to dokument cyfrowy w formacie .xml generowany za pośrednictwem rządowej platformy. To odróżnia go od standardowych faktur elektronicznych wysyłanych kontrahentom mailowo w ramach prywatnej korespondencji. Przedsiębiorcy zyskali możliwość wystawiania faktur strukturyzowanych już w 2022 roku. Wtedy było to jednak rozwiązanie dobrowolne, towarzyszące standardowym rozliczeniom.
Kto ma czas do 1 lutego, kto do 1 kwietnia, a kto czeka do 2027?
Zgodnie z najnowszym projektem ustawy o nowelizacji VAT, największe firmy zostaną włączone do Krajowego Systemu e-Faktur 1 lutego 2026 roku. Pozostali przedsiębiorcy dołączą do niego 1 kwietnia. Najwięcej czasu na przygotowania pozostanie wąskiej grupie przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze osiągające niskie dochody. Ich KSeF obejmie dopiero do 2027 roku.
– To daje przedsiębiorcom niecały rok na przygotowania do wdrożenia systemu, który zrewolucjonizuje dotychczasowe rozliczenia. Założenia KSeF przedstawione kilka lat temu nie uległy zasadniczej zmianie, ale nadal jest kilka niewiadomych. Warto więc już teraz podjąć kroki przygotowawcze, takie jak analiza procedur związanych z obiegiem dokumentów w firmie, wystawianiem faktur, szczegółów rozliczeń ujętych w umowach z kontrahentami, a także potrzeb z zakresu IT – mówi Jarosław Roślicki, dyrektor sprzedaży korporacyjnej w Transcash.eu.
Problemów i kar łatwo można uniknąć
- Analiza i dostosowanie dokumentów
Na niecały rok przed wprowadzeniem KSeF przedsiębiorcy powinni przeanalizować aktualny obieg dokumentów pod kątem nadchodzących zmian. Mowa przede wszystkim o sposobie generowania dokumentów, dostępnych formatach i ich kompatybilności z systemem KSeF. Kluczowe jest dostosowanie dotychczas wystawianych faktur do schemy. Jest to proponowany wzór e-faktury, który poznamy w czerwcu 2025 roku. Wówczas przedsiębiorcy dowiedzą się, jak będzie wyglądać i co obejmie nowy wzór cyfrowej faktury.
- Integracja IT
Istotne jest również zaplanowanie integracji IT, a zwłaszcza sprawdzenie, czy aktualny system księgowi i TMS są kompatybilne z API KSeF. Pod kątem technicznym warto także opracować plany awaryjne na wypadek awarii zasilania lub sieci. To może uniemożliwić wystawienie faktur i narazić firmę na kary. Szczególnie istotna jest kwestia dodatkowych dokumentów dołączanych do e-faktury. W przypadku branży TSL mowa między innymi o zleceniu transportowym jako integralnej części dokumentacji rozliczeniowej.
- Przygotowanie pracowników
Na zmiany trzeba przygotować pracowników. Nowy system do fakturowania będzie wymagał szkoleń, przydzielenia ról i nadania uprawnień przez e-Urząd Skarbowy. Konieczne będzie także opracowanie procedury awaryjnej na wypadek problemów, które mogą uniemożliwić korzystanie z niego. Chwilowa awaria prądu czy sieci nie zwalnia z konieczności wystawienia faktury w formie cyfrowej. W takich wypadkach będzie można skorzystać z trybu offline24. Pozwala on na wystawienie faktury bez konieczności natychmiastowego przesłania jej do KSeF. Trzeba to zrobić w kolejnym dniu roboczym.
- Podwójny obieg faktur
Obowiązek korzystania z KSeF dla pierwszej grupy firm rozpocznie się w lutym przyszłego roku. Dla ostatniej niemal rok później, co spowoduje powstanie dwóch obiegów fakturowania – w ramach i poza KSeF. Funkcjonowanie w takich realiach też wymaga odpowiedniego przygotowania zarówno systemu, jak i pracowników. W systemie KSeF najważniejszą datą określającą bieg terminu płatności będzie wprowadzenie faktury do systemu. Nawet jeśli na dokumencie widnieje inna data, to moment wprowadzenia jej do KSeF będzie wiążący.
- Komunikacja z kontrahentami i klientami
Nie mniej ważne od przygotowań wewnątrz firmy jest uwzględnienie w zmianach kontrahentów. Mowa o aktualizacji umów pod kątem nowej formy fakturowania i terminów wynikających z KSeF. Istotnie jest także zaplanowanie komunikacji do klientów w sprawie zmian w firmie rozliczeń. Może się okazać, że system nie pozwoli na dołączenie dokumentów bezpośrednio do faktury. Wtedy trzeba będzie je przekazać odrębną drogą, co powinno zostać uzgodnione z kontrahentami, by uniknąć błędów i dublowania procedur. Wszystko to wymaga nie tylko dostosowania procesów, ale też przekazania kluczowych informacji o zmianach kontrahentom, również zagranicznym. Faktury na ich rzecz także muszą być wystawiane przez KSeF. Jeśli jednak podmiot wystawiający fakturę jest zarejestrowany poza Polską, nie ma obowiązku korzystania z KSeF, by rozliczyć się z polskim zleceniodawcą.
Koniec papierowych rozliczeń w transporcie
Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur może stać się realnym narzędziem do ograniczenia jednego z kluczowych problemów sektora TSL, czyli długich terminów płatności. Wynika on ze specyfiki branży, gdzie zdecydowana większość realizowanych zleceń dotyczy przewozów międzynarodowych, a potwierdzająca je dokumentacja jest papierowa. Początek biegu terminu płatności wyznacza nie data na fakturze, ale dzień dotarcia jej do płatnika. Jeśli znajduje się on w innym kraju lub na drugim końcu kontynentu, termin siłą rzeczy wydłuża się o kilka, a niekiedy nawet kilkanaście dodatkowych dni koniecznych na dostarczenie dokumentów. To jednak nie wszystko. W części firm funkcjonują sztywne harmonogramy realizacji przelewów – np. tylko w wyznaczone dni tygodnia czy miesiąca. To sprawia, że wykonawca musi czekać na zapłatę jeszcze dłużej.
Jarosław Roślicki zauważa, że takie praktyki są szczególnie charakterystyczne dla dużych podmiotów. Korzystając ze swojej uprzywilejowanej pozycji mogą narzucać przewoźnikom i spedycjom warunki korzystne przede wszystkim dla siebie. Dla firm z branży TSL przeciągające się oczekiwanie na środki oznacza poważne konsekwencje, od trudności z terminowym regulowaniem własnych płatności, po realne ryzyko zadłużenia i wynikające z niego komplikacje.
Wydłużony czas oczekiwania na płatność to jednak nie jedyna trudność związana z papierowym obiegiem dokumentów. Wiele umów transportowych zawiera zapisy zobowiązujące do dostarczenia faktur i innych wymaganych dokumentów w określonym terminie. Przekroczenie go może skutkować naliczeniem kar umownych. Wprowadzenie KSeF powinno z automatu wyeliminować ten problem.
Daty, na które warto zwrócić uwagę:
- 30 września 2025 – od tej daty duże firmy i integratorzy będą mogli testować interfejs programistyczny (API) z KSeF 2.0. Jest to wersja systemu, która zostanie udostępniona 1 lutego 2026 roku.
- 1 listopada 2025 – od tego dnia przedsiębiorcy będą mogli występować o certyfikaty wystawcy faktury. Jak czytamy na stronie MF, certyfikaty pozwolą na “uwierzytelnienie się w systemie i są niezbędne do wystawiania e-faktur na wypadek awarii systemu i w trybie >>offline24>> w okresie obligatoryjnego KSeF. Certyfikaty zapewnią bezpieczeństwo i kompletność systemu. Jednocześnie zagwarantują ciągłość procesu wystawiania faktur niezależnie od okoliczności zewnętrznych.”
- Listopad 2025 – planowany termin udostępnienia testowej wersji Aplikacji Podatnika KSeF 2.0. Pozwoli ona wszystkim przedsiębiorcom poznać rozwiązania i funkcjonalności systemu i przygotować się do jego późniejszej obsługi.
Brak integracji z KSeF wiąże się z karami
Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami. Te mogą wynieść nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF. Gdy faktura nie zawiera kwoty podatku, kara może wynieść 18,7% całkowitej kwoty widniejącej na dokumencie. Karą grozi też wystawienie faktury po wyznaczonym terminie oraz błędy w treści, które nie zostały poprawione. Warto pamiętać, że faktury raz wystawionej przez KSeF nie można anulować. Można ją jedynie skorygować, przy czym ten obowiązek leży po stronie wystawiającego faktury.
