Rozporządzenie EUDR (EU Deforestation Regulation) to kolejny etap działań Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego handlu międzynarodowego. To również jedno z najbardziej złożonych i wymagających przedsięwzięć regulacyjnych ostatnich lat. Ekspert: Dagmara Barwa, Deputy Customs Product Director, Rohlig SUUS Logistics
Jego celem jest ograniczenie wprowadzania na rynek UE towarów, które przyczyniają się do wylesiania lub degradacji lasów. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwa importujące lub eksportujące towary takie jak kawa, kakao, soja, drewno, guma, olej palmowy czy produkty pochodne (np. papier, meble, skóra) będą musiały wykazać pełną przejrzystość swoich łańcuchów dostaw. Jak się na nie przygotować?
Kogo dotyczyć będzie EUDR?
Zgodnie z najnowszymi propozycjami Komisji Europejskiej, obowiązki wynikające z EUDR mają objąć duże i średnie przedsiębiorstwa już od 30 grudnia 2025 r. Z kolei mikro- i małe firmy od 30 czerwca 2026 r. Dla większych podmiotów przewidziano półroczny okres przejściowy. W trakcie jego trwania nie będą stosowane sankcje, jednak wymagane będzie faktyczne rozpoczęcie stosowania zasad należytej staranności. Oznacza to, że czasu na przygotowanie jest znacznie mniej, niż pierwotnie zakładano. Firmy zostaną również zobowiązane do wdrożenia procedur due diligence. Chodzi o gromadzenie i raportowanie szczegółowych danych o pochodzeniu towarów, w tym współrzędnych geolokalizacyjnych miejsc produkcji, dat wytworzenia surowców i informacji o dostawcach. Dane te trafią do unijnego systemu elektronicznego EUDR. System ma umożliwiać składanie oświadczeń o zgodności jeszcze przed wprowadzeniem towarów na rynek UE.
Dla wielu będzie to istotna zmiana
Szacuje się, że w Polsce nowe przepisy obejmą nawet 120 000 firm – importerów, eksporterów oraz producentów działających w ramach unijnego rynku. Każda z nich będzie zobowiązana do oceny ryzyka i złożenia elektronicznej deklaracji due diligence. Brak zgodności z przepisami może skutkować dotkliwymi sankcjami. Co więcej, nawet obrót wewnątrzunijny, na przykład sprzedaż rozwiązań stolarki okiennej z Polski innych krajów członkowskich, będzie podlegał obowiązkowi raportowania w ramach EUDR.
Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność cyfryzacji dokumentacji handlowej, dokładnej identyfikacji dostawców oraz weryfikacji ich zgodności z wymogami rozporządzenia. Jeżeli dany partner handlowy nie będzie w stanie dostarczyć wymaganych danych, w wielu przypadkach jedynym rozwiązaniem będzie zmiana dostawcy. To trudne, ale konieczne, ponieważ odpowiedzialność za zgodność z EUDR spoczywa na każdym podmiocie uczestniczącym w łańcuchu dostaw.
Nowe standardy ogólnoświatowe
Rozporządzenie EUDR wymaga, by firmy nie tylko gromadziły dane o pochodzeniu towarów, ale także tworzyły procedury zarządzania ryzykiem i audytem dostawców. W praktyce oznacza to konieczność głębokiej transformacji procesów zakupowych, logistycznych oraz compliance. Organizacje, które już teraz rozpoczną analizę swoich łańcuchów dostaw, wdrożą narzędzia do oceny ryzyka i zintegrują procedury due diligence z systemami celnymi, będą znacznie lepiej przygotowane na moment wejścia regulacji w życie.
EUDR wprowadza także nowe realia dla międzynarodowych partnerów. W wielu krajach spoza UE, takich jak na przykład Ghana, powstają już systemy śledzenia produktów (np. kakao). Śledzą od plantacji do portu eksportowego, by umożliwić europejskim importerom spełnienie nowych wymogów. Pokazuje to, że EUDR staje się nie tylko unijnym, lecz również globalnym standardem w zakresie zrównoważonego handlu surowcami. Stanowi to wyzwanie dla firm logistycznych, importerów i producentów, ale jest również szansą na wzmocnienie pozycji konkurencyjnej.
Eksperckie wsparcie
Rohlig SUUS Logistics kompleksowo wspiera firmy w przygotowaniu do wdrożenia EUDR. Firmowi eksperci pomagają w weryfikacji kodów CN i klasyfikacji towarów, aby określić, które produkty podlegają regulacji. Oferują także możliwość działania w roli przedstawiciela pośredniego. Przedstawiciel w imieniu klienta może składać deklaracje należytej staranności (DDS). Może prowadzić audyty dostawców i wspierać w gromadzeniu niezbędnej dokumentacji SUUS pozostaje również w stałym kontakcie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, które jest w Polsce organem właściwym w zakresie EUDR. Dzięki temu mogą przekazywać klientom aktualne interpretacje, wyjaśnienia i rekomendacje operacyjne dotyczące wdrażania rozporządzenia.
Kluczowe w przypadku tego typu rozporządzeń jest działanie z wyprzedzeniem. Nie tylko po to, by spełnić wymogi formalne, ale by zbudować bardziej odporny, przejrzysty i zrównoważony łańcuch dostaw. EUDR to regulacja, która może zdefiniować przyszłość handlu w UE. Firmy, które przygotują się na nią już teraz, zyskają realną przewagę w globalnej grze o zrównoważony rozwój.
