W logistyce produktów farmaceutycznych nic nie pozostawia się przypadkowi. Łańcuch dostaw zabezpieczają nowoczesne, niezawodne rozwiązania, coraz częściej uwzględniające wymogi ESG. Mówi o nich Magdalena Kraszewska, dyrektor ds. komunikacji w Kuehne+Nagel Polska.
Jakie kluczowe wyzwania stoją przed logistyką farmaceutyczną?
Nadrzędnym celem logistyki w branży farmaceutycznej jest szczególna dbałość o bezpieczeństwo produktów leczniczych – od momentu ich wytworzenia do przekazania pacjentowi. Rynek medyczny to nie tylko branża o dużym zaangażowaniu technologicznym i wysokim potencjale finansowym. To także obszar, w którym ewentualny błąd kosztuje utratę reputacji i straty finansowe, ale przede wszystkim może narażać osoby trzecie na utratę zdrowia lub życia.
Logistyka produktów medycznych wiąże się z wieloma wyzwaniami w procesie transportu i magazynowania: od zabezpieczenia integralności produktów, poprzez kontrolę temperatury, aż po zapewnienie pełnej widoczności łańcucha dostaw i proaktywną interwencję w przypadku odchyleń. Odporność sieci dostaw zyskuje na znaczeniu, a wraz z nią potrzeba dywersyfikacji łańcuchów i opracowania rozwiązań transportowych na wypadek zakłóceń.
Jak można sprostać tak wysokim wymaganiom podczas transportu, magazynowania, a w szczególności przeładunku?
Konieczne jest wybranie partnera logistycznego posiadającego certyfikaty i wiedzę specjalistyczną o transporcie farmaceutycznym. W przypadku transportu lotniczego kluczowa jest certyfikacja IATA CEIV Pharma, wykazująca gotowość operacyjną i techniczną. Przy wyborze dostawców usług transportu drogowego najważniejsze jest dostosowanie floty do produktów termoczułych i przestrzeganie standardów Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej (GDP). Gwarantuje to spełnianie najbardziej rygorystycznych wymogów, które zapewniają integralność serwisu oraz najwyższe standardy bezpieczeństwa.
Wdrożenie systemów monitorowania warunków przechowywania, w tym temperatury, wilgotności i wstrząsów, ma również kluczowe znaczenie. Systemy te zapewniają bezpieczeństwo produktów i przejrzystość dla klientów podczas transportu i przechowywania. Ich rola jest szczególnie ważna z kilku powodów. Po pierwsze, monitorowanie produktów medycznych daje gwarancję, że produkt jest bezpieczny i można go podać pacjentowi, a po drugie zapewnia pełną transparentność dla klienta, co obecnie jest koniecznością w branży.
Operatorzy specjalizujący się w logistyce farmaceutycznej, jak np. Kuehne+Nagel, wykorzystują sieci i infrastrukturę przeznaczone specjalnie do tych zadań. Na przykład centra firmy w Wysogotowie i Luksemburgu oferują przechowywanie w kontrolowanej temperaturze i szerokie możliwości logistyczne. Dzięki strategicznym partnerstwom i przejęciom, np. firmy Quick, Kuehne+Nagel specjalizuje się w krytycznych dostawach medycznych, wspierając opiekę zdrowotną na całym świecie.
Jaką rolę odgrywają specjalistyczne środki transportu oraz pojemniki np. z izolacją termiczną?
Zależnie od gałęzi transportu, którą wybierze się do realizacji zlecenia, można przewozić farmaceutyki kontenerami chłodniczymi (tzw. reefer), samochodami-chłodniami lub w specjalnych pojemnikach – izotermach. Kontenery chłodnicze służą do przewozu towarów w temperaturze kontrolowanej od –35 do +30°C i powszechnie używa się ich w transporcie morskim. Sprawdzają się też w transporcie intermodalnym, dlatego stosowane są zazwyczaj na trasach długodystansowych.
W Kuehne+Nagel firmy farmaceutyczne, w zależności od przewożonego towaru, mogą skorzystać z dwóch serwisów. Pierwszy z nich to serwis active. Jest on najbezpieczniejszą formą zabezpieczenia towaru przed wahaniami temperatur. Przewóz ładunków w tym serwisie następuje w kontenerach chłodniczych z wykorzystaniem suchego lodu i gwarantuje odpowiednią cyrkulację powietrza wewnątrz z możliwością regulacji temperatury. W tym serwisie Kuehne+Nagel obsługuje ładunki wymagające transporty w zakresie –20 do +30°C, zapewniając także monitoring temperatury i wilgotności w całym łańcuchu dostaw w czasie rzeczywistym oraz raporty z odczytów, przesyłane zarówno do spedytora, jak i do klienta.
Drugi to serwis passive wykorzystywany do przewozów w zakresie temperaturowym +2 do +25°C. Ten typ serwisu jest realizowany za pośrednictwem linii lotniczych, oferujących serwis temperaturowy, czyli posiadających strefy temperaturowe w punktach tranzytowych i gwarantujących pierwszeństwo w ich przeładunku. W tym wypadku może być konieczne zastosowanie dodatkowego opakowania, aby utrzymać określoną temperaturę.
Podczas pandemii covid-19 zespół Kuehne+Nagel wprowadził nowe specjalne rozwiązanie: w pełni izolowane i wyposażone w system głębokiego mrożenia kontenery transportowe. Można je łatwo transportować i umieścić prawie wszędzie, np. w bliskiej odległości od punktu szczepień, co nie wymagało dostosowania infrastruktury w ograniczonej przestrzeni do potrzeby bezpiecznego przechowywania.
Jaką rolę odgrywają nowe technologie umożliwiające identyfikację i śledzenie przesyłek w trakcie transportu oraz w magazynie?
Technologie wspierają operatorów i klientów w uzyskaniu pełnej widoczność łańcucha dostaw, zagwarantowaniu wydajności i identyfikowalności podczas realizacji serwisu. Kontrola temperatury przesyłki to jeden z nieodłącznych elementów obsługi ładunków farmaceutycznych. System wykorzystywany do monitoringu pozwala na ustalenie częstotliwości, z jaką pobierane są aktualne dane. Kuehne+Nagel oferuje możliwość wyznaczenia przedziałów temperatury. Gdy jej wysokość przekroczy go, dodatnio lub ujemnie, system wysyła powiadomienia zarówno do pracownika operacyjnego, jak i do klienta. To pozwala na szybką reakcję. Ważnym elementem monitoringu jest badanie wstrząsów, kluczowe przy transporcie konkretnych typów farmaceutyków.
Innym parametrem jest światło. Jego monitoring dostarcza informacji czy jednostka ładunkowa, w której przewożono towar nie była otwierana w ciągu całego łańcucha dostaw. Ważna jest również wilgotność, która podobnie jak wstrząsy staje się kluczowa w przypadku transportu najbardziej wymagających farmaceutyków. Ostatni parametr to położenie, aby zapewnić bezpieczeństwo towaru. Wiele firm ma zaawansowane systemy do nawigowania po globalnym rynku logistycznym. W Kuehne+Nagel klienci korzystają z narzędzia myKN. Znajdą w nim informacje m.in. o kamieniach milowych dostawy. DO ich dyspozycji jest też seaexplorer, który daje pełny dostęp do widoczności globalnych przepływów kontenerowych.
Kuehne+Nagel wprowadziło również system Lane Risk Management. Na jego podstawie określa poziom ryzyka danej trasy, dzięki któremu operator może wyeliminować stwarzające niebezpieczeństwo elementy łańcucha logistycznego.
Jakie czynniki są kluczowe w tego rodzaju działalności?
Fundamentem powodzenia serwisu dla branży farmaceutycznej są przede wszystkim ludzie – eksperci, którzy mają doświadczenie i rozwijają swoją wiedzę. Jednym z rozwiązań, które Kuehne+Nagel wprowadziło jest CareTeam. Są to zespoły pracowników, które pracują z trzech różnych lokalizacji na świecie, położonych tak, aby ich godziny pracy pokryły całą strefę czasową. Gwarantuje to obsługę 24/7/365. Dzięki temu żadne odchylenie nie zostanie pominięte, a zespół będzie w pełnej gotowości, aby zminimalizować wystąpienie ewentualnego ryzyka.
Jak zmienia się logistyka farmaceutyczna w świetle dążenia do zrównoważonego rozwoju?
Proces logistyczny nie ulega zmianie, ulegają jej jedynie sposoby organizacji przewozu. Logistyka farmacji nie jest wyróżnikiem. Ważną kwestią jest konieczność raportowania i ograniczenia emisji z globalnych łańcuchów dostaw. To również może być wyzwaniem dla firm farmaceutycznych i wpływać na ich obsługę logistyczną. Kuehne+Nagel wdraża rozwiązania mierzące ślad węglowy i dekarbonizacyjne oraz wspiera klientów w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju. Jest to element strategii Roadmap 2026 i filaru Living ESG. Wobec tego zobowiązania proponuje m.in. kompensowanie emisji (tzw. insetting węglowy) w modelu Book & Claim dla biopaliw morskich, lotniczych i drogowych oraz, od stycznia 2024 r., również dla ciężarówek elektrycznych.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Michał Kij
